Ùn ùn những sứ giả mới từ mọi đất nước trong vương quốc Tưởng Tượng đến nhập vào đoàn người tháp tùng Bastian đi tới Tháp Ngà. Không đếm xuể, vì mới vừa đếm xong lại đã có thêm ngời nhập bọn. Cứ tảng sáng đạo quân nhiều nghìn người này lại lên đường, rồi mỗi khi ngừng nghỉ họ dựng lên cả một thành phố toàn lều muôn hình muôn vẻ. Vì bạn đồng hành của Bastian không chỉ khác nhau về hình dạng mà còn về kích thước nên có lều lớn cỡ lều gánh xiếc, có lều không nhỉnh hơn một cái đê khâu. Ngay cả xe cộ của các sứ giả cũng cực kỳ đa dạng, không tả xiết, từ xe có mái che thông thường được ngựa kéo đến những thùng phuy dị hợm lăn lóc hay những quả cầu nhảy tưng tưng hoặc những hộp có chân tự bò.

Đoàn dựng riêng cho Bastian một cái lều hào nhoáng hơn cả, có hình dạng một ngôi nhà nhỏ bằng tơ óng mượt sặc sỡ, đầy những hình ảnh thêu vàng thêu bạc. Trên nóc lều phất phới lá cờ mang phù hiệu một chân nến bảy nhánh. Lều của Bastian luôn ở chính giữa trại, có ông thần Dschinn xanh lè - giờ đây là nội thị kiêm vệ sĩ của Bastian - gác cửa.

Atréju và Fuchur cũng vẫn có mặt trong đoàn người tháp tùng, nhưng Bastian không trò chuyện một lời nào với chúng từ lần nó công khai thống trách Atréju. Bastian thầm chờ đợi Atréju nhượng bộ và xin lỗi. Nhưng Atréju không xin lỗi. Ngay cả Fuchur cũng không sẵn sàng tuân lệnh Bastian. Bastian tự nhủ: hai đứa bay sẽ phải học phục tùng thôi! Nếu ai gan lỳ hơn sẽ thắng thì cuối cùng chúng sẽ thấy rằng nó không khoan nhượng. Còn nếu chúng nhượng bộ thì Bastian sẵn sàng mở rộng vòng tay chào đón. Khi Atréju quỳ trước mặt nó thì nó sẽ nâng gã dạy mà rằng: Atréju, đừng quỳ trước tớ như thế, vì bạn là bạn của tớ và sẽ vẫn mãi là bạn của tớ.

Nhưng tạm thời hai đứa chúng nó đi cuối đoàn. Fuchur đi bộ, như đã quên mất bay rồi. Atréju đi cạnh, đầu thường cúi gằm. Trước kia chúng bay trước đoàn như tiền quân để thám thính thì bây giờ chúng đi đoạn hậu. Tuy không vui nhưng Bastian không đổi ý.

Trên đường đi, Bastian thường cưỡi con la cái Jicha dẫn đầu. Nhưng càng ngày nó càng không hứng thú cưỡi la đi đầu nữa mà lại thích ghé thăm Xayíde trong kiệu của mụ. Mụ luôn tiếp Bastian với vẻ rất tôn kính, nhường nó chỗ êm nhất, còn mụ ngồi dưới chân nó. Mụ luôn biết tìm đề tài trò chuyện thú vị, tránh hỏi han Bastian về quá khứ của nó và thế giới loài người, sau khi nhận thấy nó không thích nói về việc này. Mụ hút thuốc liên miên với cái điếu phương Đông[] đặt bên cạnh. Mụ cầm ống hút - trông như một con rắn màu ngọc lục bảo - giữa những ngón tay dài trắng màu cẩm thạch, mụ ngậm đầu ống hút - giống đầu rắn - mà trông cứ như hôn. Khói thuốc mụ nhả ra từ miệng và mũi với vẻ tận hưởng cứ đổi màu liên tục: xanh lơ, vàng, đỏ, xanh, lục, tím.

[] Ống điếu phương Đông (thường thấy ở nhiều nước đạo Hồi), rất đẹp, dùng nước để lọc - như điếu bát ở Việt Nam - thường bằng thủy tinh hay đồng thau, hình dáng giống như quả bầu, phía trên thon dài, có khi cảo gần cả mét, ống hút bằng cao su, cũng dài cả mét và hơn nữa. Viên thuốc to như quả quýt, hút cả tiếng đồng hồ chưa hết.

- Có một điều này từ lâu ta đã muốn hỏi nàng, Xayíde ạ, Bastian vừa nói trong một lần ghé thăm, vừa trầm ngâm nhìn những gã khổng lồ giáp trụ đen như giáp côn trùng đang khiêng kiệu bước đều.

- Nô tài xin nghe, Xayíde đáp.

- Khi giao chiến với những gã khổng lồ của nàng, Bastian nói tiếp, ta mới thấy rằng chúng chỉ được lớp vỏ giáp trụ thôi, còn thì rỗng. Chúng cử động bằng cách nào?

- Qua ý muốn của em, Xayíde mỉm cười đáp. Chính vì chúng rỗng nên chúng mới tuân theo ý em. Ý muốn của em điều khiển được hết thảy những thứ gì rỗng.

Đôi mắt hai màu của mụ nhìn Bastian chòng chọc.

Bastian cảm thấy băn khoăn trước cái nhìn này, nhưng Xayíde đã vội khép hai hàng mi.

- Thế ta có thể điều khiển chúng bằng ý muốn của ta được không? Nó hỏi.

- Được chứ ạ, thưa chủ nhân - sư phụ, mụ trả lời, chủ nhân khéo hơn em cả trăm lần ấy chứ; so với chủ nhân em chẳng là gì cả. Chủ nhân muốn thử không?

- Bây giờ thì không, Bastian đáp vì thấy không mấy thoải mái, lần khác vậy.

- Chủ nhân thấy cưỡi một con la cái già thú vị hơn là được những tạo vật khiêng theo ý muốn của chính mình điều khiển ư? Xayíde hỏi.

- Jicha thích chở ta, Bastian hơi bực bội đáp, nó vui vì được chở ta.

- Nghĩa là chủ nhân làm thế vì nó à?

- Tại sao không? Bastian đáp. Có gì không ổn nào?

Xayíde nhả ra một luồng khói xanh.

- Ồ, thưa chủ nhân, không. Chuyện chủ nhân làm thì có gì không ổn được.

- Ý nàng thật muốn nói gì?

Mụ cúi mái tóc màu lửa.

- Chủ nhân nghĩ quá nhiều đến người khác đấy, mụ thì thầm. Nhưng không một ai đáng để chủ nhân phải quan tâm đến nỗi chểnh mảng lo cho sự tiến triển của mình. Thưa chủ nhân, nếu chủ nhân không giận thì em xin bạo gan khuyên điều này: chủ nhân nên nghĩ đến sự hoàn hảo của mình!

- Việc ấy liên quan gì đến con Jicha già kia?

- Thưa chủ nhân, không nhiều, hầu như không liên quan gì hết. Có điều… nó không đáng để chủ nhân cưỡi. Em rất buồn phiền thấy chủ nhân ngồi trên lưng một con vật… tầm thường như thế. Hết thảy bạn đồng hành của chủ nhân đều lấy làm lạ. Chỉ riêng chủ nhân, thưa sư phụ, là người duy nhất không thấy như thế là không đúng phép tắc thôi.

Bastian không nói gì, nhưng những lời mụ Xayíde ỏn thót đã làm nó suy nghĩ.

Hôm sau, khi đoàn người vẫn do Bastian cưỡi Jicha dẫn đầu kéo qua một đồng cỏ tuyệt đẹp, thỉnh thoảng lại gặp một cánh rừng hoa tử đinh hương thơm ngát thì nó liền nhân lúc nghỉ trưa làm theo lời mụ Xayíde đề nghị.

- Nghe này, Jicha, Bastian vừa nói vừa vuốt ve cổ con la cái, đã đến lúc chúng ta phải chia tay rồi.

Jicha hí lên ai oán.

- Sao thế, thưa chủ nhân? Nó than. Chẳng lẽ tôi đã làm không tốt việc của mình. Đôi mắt đục của con vật ứa lệ.

- Đâu có, Bastian vội vàng an ủi, ngược lại, bạn đã chở tôi rất êm ái suốt chặng đường dài, bạn đã rất nhẫn nại và ngoan ngoãn khiến bây giờ tôi muốn tưởng thưởng bạn để tỏ lòng biết ơn.

- Tôi không muốn được thưởng, Jicha đáp, tôi chỉ muốn được tiếp tục chở chủ nhân thôi. Hỏi còn gì lớn lao hơn để tôi mong muốn chứ?

- Bạn chẳng đã từng nói, Bastian nói tiếp, rằng bạn rất buồn phiền vì không có con cái ư?

- Phải, Jicha rầu rầu đáp, vì khi về già tôi rất muốn được kể cho con cháu nghe chuyện những ngày này.

- Tốt, Bastian nói, vậy tôi muốn kể bạn nghe một câu chuyện sẽ trở thành sự thật. Tôi chỉ kể cho riêng bạn thôi, vì nó là chuyện của bạn.

Rồi nó nắm cái tai dài ngoẵng của Jicha, thì thầm:

- Không xa đây mấy, trong một cánh rừng tử đinh hương nhỏ, bố của con trai bạn đang chờ bạn. Y là một con ngựa bạch có cánh bằng lông thiên nga. Bờm và đuôi y dài chấm đất. Y đã kín đáo đi theo chúng ta từ nhiều ngày nay, vì y yêu bạn chết mê chết mệt.

- Yêu tôi? Jicha hoảng hốt. Nhưng tôi chỉ là một con la không còn trẻ trung gì nữa!

- Với y, Bastian nói khẽ, thì bạn là sinh vật đẹp nhất của vương quốc Tưởng Tượng, chính vì bạn như thế này đây. Cũng có thể vì bạn đã chở tôi. Nhưng y rất nhút nhát, không dám lại gần bạn giữa bao nhiêu sinh linh thế này. Bạn phải đến với y, kẻo y sẽ tương tư mà chết.

- Trời đất ơi, Jicha ngơ ngác, dữ vậy sao?

- Phải, Bastian thì thầm vào tai nó, còn bây giờ ta vĩnh biệt nhau, Jicha ạ! Chạy đi, bạn sẽ tìm thấy y.

Jicha chạy mấy bước rồi ngoái cổ nhìn Bastian.

- Thú thật, con la cái nói, tôi hơi sợ.

- Can đảm lên! Bastian mỉm cười nói. Đừng quên kể cho con cháu về tôi nhé!

- Cám ơn chủ nhân! Jicha giản dị đáp như nó vẫn quen, rồi chay đi.

Bastian mãi nhìn theo bóng dáng Jicha chạy nước kiệu, lòng không thật vui vì đã đuổi con la cái ấy đi. Nó bước vào trong mái lều diễm lệ, ngả mình trên gối mềm rồi nhìn sững lên trần. Nó không ngớt tự nhủ rằng đã đáp ứng điều mong muốn lớn nhất của Jicha. Nhưng nó vẫn không xua được nỗi buồn. Bởi làm một chuyện nào đấy, dẫu vì lòng thương yêu kẻ khác song cũng phải đúng lúc và hợp tình hợp lý thì mới được.

Nhưng chỉ có Bastian phiền muộn thôi, vì Jicha quả thật đã gặp và thành đôi lứa với con ngựa bạch có cánh. Về sau Jicha sinh được một con lừa trắng dáng đi nhún nhảy tên là Pataplán. Trong vương quốc Tưởng Tượng người ta sẽ còn nói nhiều về nó, nhưng đó là chuyện khác để kể vào lúc khác.

Từ đó, Bastian ngồi chung kiệu với Xayíde. Thậm chí mụ còn tỏ ý muốn xuống đi bộ bên cạnh kiệu để Bastian được thoải mái, nhưng nó không đành lòng. Thành ra cả hai giờ đây cùng ngồi trong cái kiệu san hô rộng rãi, dẫn đầu đoàn người.

Bastian vẫn còn hơi buồn bực, ngay cả đối với Xayíde, là kẻ đã khuyên nó bỏ con lừa cái. Xayíde hiểu ngay. Những câu trả lời nhát gừng của nó khiến không thể nào trò chuyện ra đầu ra đũa được.

Để làm Bastian khuây khỏa, mụ vui vẻ nói:

- Thưa chủ nhân - sư phụ, em có một món quà biếu chủ nhân, mong chủ nhân rộng lượng nhận cho.

Xayíde lôi từ dưới miếng nệm ra một cái hộp trang trí cực đẹp. Bastian lấy lại tinh thần, hồi hộp chờ đợi. Mụ mở hộp, lấy ra một dây thắt lưng nhỏ móc bằng nhiều mắt xích. Tất cả đều bằng thủy tinh trong suốt.

- Cái gì thế? Bastian hỏi.

Dây thắt lưng khẽ kêu lách cách trong tay Xayíde.

- Đây là dây thắt lưng biến người đeo nó thành vô hình. Nhưng chủ nhân phải đặt tên cho nó để nó trở thành của chủ nhân.

Bastian ngắm nhìn, rồi nói:

- Dây lưng Gémmal.

Xayíde mỉm cười gật đầu.

- Bây giờ nó là của chủ nhân.

Bastian phân vân cầm sợi dây lưng trong tay.

- Chủ nhân không muốn thử ngay để thấy công dụng của nó sao? Xayíde hỏi.

Bastian đeo quanh thắt lưng, thấy vừa khít. Nhưng nó chỉ cảm thấy thôi, chứ không nhìn thấy mình, dù là thân mình hay bàn chân bàn tay. Thật là một cảm giác cực kỳ khó chịu. Nó tìm cách tháo ra, nhưng vì không nhìn thấy tay lẫn dây lưng nên đành chịu.

- Giúp ta với! Bastian bật ra như nghẹn lời. Đột nhiên nó sợ không bao giờ gỡ bỏ được dây lưng Gémmal và sẽ đành phải chịu vô hình mãi mãi.

- Phải học sử dụng nó mới được, Xayíde nói, em cũng thế, thưa chủ nhân. Xin phép cho em được giúp chủ nhân!

Mụ với tay vào khoảng không, tức thì mở được ngay dây thắt lưng và Bastian lại thấy được mình. Nó thở một hơi dài nhẹ nhõm. Rồi nó cười, mụ Xayíde cũng mỉm cười ngậm ống điếu rít một hơi.

Dẫu sao mụ cũng đã gợi cho nó nghĩ tới chuyện khác.

- Bây giờ chủ nhân được bảo đảm hơn trước mọi hiểm nguy, Xayíde dịu dàng nói, thưa chủ nhân, đó chính là điều em quan tâm hơn hết mà không diễn tả nổi thành lời.

- Hiểm nguy à? Bastian - vẫn chưa thật định thần - hỏi. Hiểm nguy gì chứ?

- Ồ, chẳng có ai dám sánh với chủ nhân, Xayíde thì thầm, một khi chủ nhân sáng suốt. Nguy hiểm ở chính ngay nơi chủ nhân, thành ra mới khó tự bảo toàn.

- Nàng nói sao… ở chính ngay nơi ta à?

- Sáng suốt là khi nào ta đứng trên mọi sự vât, không ghét ai, không thương ai. Nhưng chủ nhân lại luôn trọng tình bạn. Trái tim chủ nhân không đủ lạnh lùng và dửng dưng như một đỉnh núi phủ đầy tuyết… vì thế mà có thể có kẻ hại được chủ nhân.

- Nhưng ai mới được chứ?

- Kẻ mà chủ nhân vẫn mãi cảm mến, dù gã kiêu căng.

- Nói rõ hơn đi!

- Thưa chủ nhân, đó là gã mọi rợ oắt con hỗn xược và bất kính của bộ tộc Da Xanh.

- Atréju ư?

- Phải, và con Phúc long Fuchur mặt dày.

- Hai đứa nó định hại ta sao? Bastian suýt phì cười.

Xayíde cúi đầu.

- Ta không bao giờ tin, Bastian nói tiếp, ta không muốn nghe chuyện này nữa.

Xayíde im lặng, cúi đầu thấp hơn nữa.

Rồi Bastian hỏi, sau một lúc lâu lặng thinh:

- Atréju âm mưu hại ta thế nào mới được chứ?

- Thưa chủ nhân, Xayíde thì thầm, phải chi em đừng mở miệng!

- Đừng úp mở nữa! Bastian lớn tiếng. Nàng biết gì hãy nói cho hết!

- Thưa chủ nhân, em run sợ khi chủ nhân nổi lôi đình, Xayíde lắp bắp. Quả thật mụ run như cầy sấy. Dù có phải chết em cũng nói để chủ nhân biết: Atréju âm mưu đoạt “Biểu trưng” của Nữ-thiếu-hoàng từ tay chủ nhân, hoặc lén lút hoặc bằng bạo lực.

Bastian như nghẹt thở mất một lúc.

- Nàng có chứng cớ không? Nó khàn khàn hỏi.

Xayíde lắc đầu lẩm bẩm:

- Điều em biết, thưa chủ nhân, không thuộc loại chứng minh được.

- Nếu thế thì đừng nói! Bastian gắt, máu xông lên tới đầu. Đừng vu oan giá họa cho người thiếu niên chân thật và dũng cảm nhất vương quốc Tưởng Tượng!

Nói xong nó xuống kiệu đi thẳng.

Những ngón tay Xayíde mơn man đầu con rắn trong lúc mụ căng thẳng nghĩ ngợi, đôi mắt xanh đỏ rực sáng. Lát sau mụ lại mỉm cười, vừa nhả ra làn khói tím vừa thì thầm:

- Rồi chủ nhân sẽ thấy. Dây thắt lưng Gémmal sẽ chứng tỏ cho mà xem.

Hạ trại xong Bastian đi vào lều của nó. Nó ra lệnh cho ông thần Dschinn xanh lè Illuán không được cho ai vào, mụ Xayíde lại càng không. Nó muốn được một mình để suy nghĩ.

Những điều mụ phù thủy nói về Atréju nó thấy không đáng bận tâm. Nhưng có một điều khác khiến nó suy nghĩ: đôi ba lời mụ tung ra về sự sáng suốt.

Cho đến nay nó đã từng nếm trải nhiều thứ: sợ hãi và vui thú, buồn phiền và vinh quang, nó hối hả từ thỏa nguyện điều mong muốn này qua mong muốn khác, không được một phút ngơi nghỉ. Không điều mong muốn nào đem lại được cho nó hài lòng và yên bình. Nhưng sáng suốt có nghĩa là vượt lên khỏi vui và khổ, sợ hãi và thương hại, khát vọng và bị xúc phạm. Sáng suốt nghĩa là vượt lên tất cả, không còn yêu thương hờn ghét ai hay điều gì, nhưng cũng có nghĩa là thản nhiên chấp nhận thiện cảm hay ác cảm của người khác. Người sáng suốt chẳng còn ưa ghét chuyện gì. Người như thế là vô song, chẳng còn gì có thể làm hại nổi. Phải, như thế thật đáng ao ước! Bastian tin chắc rằng như thế tức là đạt được điều mong ước cuối cùng, đưa nó tới điều ước mơ đích thực, như Graógramán đã nói. Bây giờ thì Bastian cho rằng đã hiểu được ý con sư tử. Nó ước mong thành một kẻ sáng suốt vĩ đại, sáng suốt nhất trong toàn vương quốc Tưởng Tượng!

Một lát sau nó ra khỏi lều.

Ánh trăng chiếu sáng một quang cảnh mà trước đây nó không hề để ý tới. Cái thành phố toàn lều này trải rộng trong một thung lung chảo; chung quanh, trong một phạm vi rất rộng, toàn là núi non hình thù kỳ dị. Im ắng như tờ. Trong thung lũng có một ít cánh rừng nhỏ và nhiều bụi cây, còn ở các sườn núi thì cây cỏ thưa thớt hơn, trên cao nữa chỉ toàn núi trọc. Trên ấy, những tảng đá nhô cao thành đủ loại hình dáng, khác nào được bàn tay của một nhà điêu khc khổng lồ cố ý tạo ra. Trời hoàn toàn đứng gió và không một vẩy mây. Muôn vì sao lấp lánh như gần hơn mọi khi.

Tuốt trên đỉnh núi cao nhất Bastian phát hiện một cái gì trông như cái mái vòm. Hẳn phải có người ở, vì từ đó hắt ra một tia sáng yếu ớt.

- Thưa chủ nhân, tôi cũng để ý thấy như thế, thần Illuán đang đứng gác trước cửa lều quàng quạc nói. Cái gì vậy nhỉ?

Y vừa dứt lời thì nghe từ xa có tiếng kêu rất lạ kỳ, như tiếng “Uhuhuhu”[] của một con chim cú, nhưng trầm và mạnh hơn. Rồi cái tiếng ấy vang lên lần thứ hai, lần thứ ba, nhưng lần này nghe nhiều giọng chứ không chỉ một.

[] Uhu: một loài chim cú lớn.

Đúng là tiếng chim cú thật, Bastian đếm được sáu con cả thảy. Lũ chim từ hướng ngọn núi có mái vòm bay tới. Chúng lượn nhẹ nhàng như không cần vỗ cánh. Càng đến gần càng thấy rõ chúng lớn đáng kinh ngạc. Chúng bay nhanh không tưởng tượng nổi mà êm như ru. Mắt chúng long lanh sáng, hai tai đầy lông măng dựng đứng. Chúng đáp xuống ngay trước lều của Bastian mà tuyệt không nghe một tiếng lông cánh xào xạc.

Con nào con nấy cao to hơn Bastian. Chúng ngồi xuống đất; nhưng cái đầu mang cặp mắt tròn to quay nhìn mọi phía.

Bastian tiến lại gần:

- Các bạn là ai, các bạn tìm ai?

- Uschtu - “Bà mẹ của sự Linh cảm” - phái chúng tôi tới đây, môt trong sáu con cú[] đáp, chúng tôi là sứ giả đưa tin của Tu viện Tinh tú Gigam.

[] Ở phương Tây, chim cú là biểu tượng của sự thông tuệ.

- Tu viện ấy như thế nào? Bastian hỏi.

- Đấy là cái lò của sự thông tuệ, một con khác đáp, nơi các nhà tu học nhận thức cư ngụ.

- Thế Uschtu là ai? Bastian lại hỏi.

- Bà là một trong ba vị “Trầm tư sâu sắc” lãnh đạo tu viện, thầy dạy các nhà tu học nhận thức, con cú thứ ba giải thích. Chúng tôi là những sứ giả của đêm tối, do bà cai quản.

- Nếu là ban ngày, con cú thứ tư bổ túc, thì Schirkie - “Người cha của sự Thấu suốt” - sẽ phái sứ giả của ông là các đồng nghiệp chim ưng[] tới đây. Còn nếu là hoàng hôn giữa ngày và đêm thì Jisipu - “Con trai của sự Khôn ngoan” - sẽ phái sứ giả của ông là các bạn cáo[].

[] Chim ưng mắt rất tinh, có thể nhìn thấy con mồi cách xa cả cây số, nên được “phong” làm sứ giả của sự thấu suốt.

[] Cáo là biểu tượng của sự khôn ngoan. Giống như ở ta có câu “ranh như cáo”.

- Schirkie và Jisipu là ai?

- Là hai vị thần “Trầm tư sâu sắc” khác, bề trên của chúng tôi.

- Mấy bạn tìm kiếm gì ở đây?

- Chúng tôi tìm bậc “Thông tuệ vĩ đại”, con cú thứ sáu đáp. Ba vị “Trầm tư sâu sắc” biết rằng y hiện đang có mặt tại thành phố lều này nên thỉnh cầu được y khai sáng.

- Bậc “Thông tuệ vĩ đại” à? Bastian hỏi. Y là ai?

- Tên y, cả sáu con chim cú đồng thanh trả lời là Bastian Balthasar Bux.

- Các bạn đã tìm thấy y rồi đấy, nó đáp, tôi đây.

Lũ chim cú cúi gập mình như máy, tuy thân xác kềnh càng, trông thật ngộ nghĩnh.

- Ba vị “Trầm tư sâu sắc”, con cú thứ nhất nói, cúi đầu kính thỉnh cậu ghé thăm, giúp giải tỏa những thắc mắc mà họ không gỡ nổi trong suốt cuộc đời dài đằng đẵng của họ.

Bastian xoa cằm suy nghĩ.

- Được, cuối cùng nó đáp, nhưng tôi muốn dẫn theo hai đệ tử.

- Chúng tôi sáu người cả thảy, lũ chim cú nói, hai chúng tôi chở một người của các vị.

Bastian quay qua ông thần Dschinn xanh lè:

- Illuán, gọi Atréju và Xayíde cho ta!

Thần Dschinn vâng lệnh tức thì.

- Đâu là những vấn đề, Bastian muốn biết, cần tôi giải đáp.

- Thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”, một con cú phân bua, chúng tôi chỉ là những sứ giả đưa tin hèn mọn, còn chưa được xếp vào hàng thấp nhất trong các nhà tu học nhận thức nữa cơ. Thế thì làm sao chúng tôi đôi đủ tư cách để cho cậu biết về những vấn đề mà ba vị “Trầm tư sâu sắc” không gỡ nổi trong suốt cuộc đời dài của họ.

Ít phút sau thần Illuán đã quay trở lại cùng với Atréju và Xayíde. Trên đường đi thần đã giải thích nhanh cho hai người về nội dung vấn đề.

Khi đã đứng trước Bastian, Atréju liền hỏi:

- Tại sao bạn lại chọn mình?

- Đúng thế, Xayíde cũng hỏi, sao lại chọn y?

- Rồi các người sẽ biết, Bastian đáp.

Thế mới biết lũ chim cú đã tiên liệu giỏi: chúng mang theo ba cái đu! Cứ hai con quặp vuốt vào dây treo một thanh đu. Bastian, Atréju và Xayíde ngồi lên đó rồi bầy chim đêm khổng lồ nhấc bay bổng lên trời.

Tới Tu viện Tinh tú Gigam mới thấy mái vòm lớn kia chỉ là phần trên cùng của một khu nhà trải rộng, gồm nhiều tòa nhà hình hộp. Khu nhà có không biết bao nhiêu cửa sổ hẹp và bức tường cao vòi vọi bao quanh dựng sát vách núi đã thẳng đứng. Khách không được mời thì khó, phải nói là không thể vào được.

Trong những tòa nhà hình hộp kia có phòng ốc cho các thầy tu nhận thức, thư viện, nhà bếp, nhà kho, phòng sinh hoạt và chỗ ở của các sứ giả đưa tin. Bên dưới mái vòm lớn là phòng họp, nơi ba vị “Trầm tư sâu sắc” giảng bài.

Các thầy tu học nhận thức là người Tưởng Tượng, khác nhau từ vóc dáng tới gốc gác. Nhưng muốn vào tu viện này họ phải dứt bỏ mọi liên hệ với đất nước và gia đình. Các nhà tu hành này sống cuộc đời rất khắc kỷ, từ bỏ mọi thứ, toàn tâm toàn ý dành cả đời cho sự thông tuệ và tri giác. Nhưng chỉ rất ít người được thu nhận vào đoàn. Họ phải trải qua những kỳ sát hạch cực khó mà ba vị “Trầm tư sâu sắc” thì không chút nể nang. Thành ra ở đây không bao giờ có được trên ba trăm thầy tu, song chính vì thế mà bọn họ là tinh túy chọn lọc của toàn vương quốc Tưởng Tượng. Đã từng có thời kỳ số sư huynh sư muội trong tu viện chỉ còn vẻn vẹn bảy người. Nhưng không vì thế mà các kỳ sát hạch thành dễ dàng hơn. Bây giờ số các nam nữ tu sĩ được khoảng hơn hai trăm.

Được dẫn vào trong đại giảng đường, Bastian - có Atréju và Xayíde đi theo - thấy trước mặt nó cả một đám đông hỗn tạp của bao chủng loại sinh linh trong vương quốc Tưởng Tượng. Họ chỉ khác đám người trong đoàn của nó ở chỗ ai nấy, bất kể hình dáng, đều mặc áo thô nâu sẫm của tu sĩ. Hãy cứ hình dung một gã Ăn đá hay một gã Tí hon[] ăn mặc như thế này mà xem!

[] Xem

Ba vị bề trên “Trầm tư sâu sắc” có hình dạng người. Nhưng mấy cái đầu của họ lại chẳng giống người tí nào. Uschtu - “Bà mẹ của sự Linh cảm” - có bộ mặt của chim cú. Schirkie - “Người cha của sự Thấu suốt” - có cái đầu chim ưng. Còn Jisipu - “Con trai của sự Khôn ngoan” - lại mang đầu một con cáo. Họ ngồi trên ghế cao bằng đá, trông mới to lớn làm sao! Atréju và Xayíde tỏ ra nhút nhát khi trông thấy họ. Còn Bastian vẫn bình thản bước lại gần. Đại sảnh đường lặng như tờ.

Schirkie, ngồi giữa và chừng như là trưởng lão trong ba người chậm chạp đưa tay chỉ vào một cái ngai để trống trước mặt họ. Bastian ngồi vào đấy.

Sau một hồi lâu im lặng, Schirkie ngỏ lời trước. Y nói nhỏ, nhưng ngạc nhiên làm sao nghe lại rất trầm và tròn trịa.

- Từ thời thượng cổ chúng tôi đã trầm tư về vấn nạn của thế giới chúng ta. Jisipu nghĩ khác với Uschtu linh cảm, còn sự linh cảm của Uschtu lại khác với điều tôi nhìn thấy, mà điều tôi nhìn thấy lại khác với Jisipu suy nghĩ. Không thể cứ mãi thế này được nữa. Vì thế chúng tôi đã thỉnh cậu, bậc “Thông tuệ vĩ đại”, đến để chỉ bảo cho chúng tôi. Cậu có sẵn lòng không?

- Tôi sẵn lòng, Bastian đáp.

- Vậy xin hỏi cậu, bậc “Thông tuệ vĩ đại”, hãy nghe câu hỏi của chúng tôi: Tưởng tượng nghĩa là gì?

Bastian im lặng một lát rồi đáp:

- Tưởng tượng là Câu chuyện dài bất tận.

- Xin hãy cho chúng tôi thời gian để hiểu điều cậu vừa giải đáp, Schirlie nói. Tối mai vào giờ này chúng ta sẽ lại gặp nhau ở đây.

Ba vị “Trầm tư sâu sắc” và hết thảy tu sĩ đều lặng lẽ đứng lên rời khỏi đại sảnh đường.

Bastian, Atréju và Xayíde được đưa về phòng dành cho khách dùng một bữa ăn thanh đạm. Chỗ ngủ chỉ là ván gỗ đơn sơ với chăn len thô. Bastian và Atréju dĩ nhiên chẳng thấy sao, chỉ riêng Xayíde rất muốn phù phép ra một cái giường thoải mái, nhưng mụ phát hiện rằng bùa phép của mụ không có tác dụng trong tu viện này.

Tối hôm sau, cũng vào giờ đã định, các vị tu sĩ và ba vị “Trầm tư sâu sắc” tụ lại trong tòa đại sảnh mái vòm. Bastian ngồi vào ngai, có Xayíde và Atréju đứng hai bên.

Lần nay Uschtu, “Bà mẹ của sự Linh cảm”, mở to đôi mắt chim cú nhìn Bastian nói:

- Chúng tôi đã suy ngẫm về lời dạy của cậu, thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”. Nhưng lại nảy sinh một câu hỏi mới: nếu Tưởng tượng là Câu chuyện dài bất tận, như cậu nói, thì Câu chuyện dài bất tận ấy được ghi chép ở đâu?

Bastian lại im lặng một lúc rồi đáp:

- Trong một quyển sách bìa bằng tơ màu đồng.

- Xin hãy cho chúng tôi thời gian để hiểu điều cậu vừa giải đáp, Uschtu nói. Tối mai vào giờ này chúng ta sẽ lại gặp nhau ở đây.

Mọi chuyện diễn ra giống như đêm trước. Rồi hôm sau, khi mọi người đã tụ họp trong giảng đường, Jisipu - “Con trai của sự Khôn ngoan” - lên tiếng:

- Chúng tôi đã suy ngẫm về lời dạy của cậu, thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”. Và chúng tôi lại bế tắc trước một câu hỏi mới: nếu Tưởng tượng là Câu chuyện dài bất tận, và nếu Câu chuyện dài bất tận này được ghi chép trong một quyển sách bìa bằng tơ màu đồng, thì quyển sách ấy bây giờ ở đâu?

Bastian lại im lặng một lúc rồi đáp:

- Trong phòng chứa đồ cũ của một ngôi trường.

- Thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”, Jisipu-đầu cáo trả lời, chúng tôi không nghi ngờ điều cậu vừa cho chúng tôi biết. Nhưng chúng tôi vẫn muốn yêu cầu cậu cho chúng tôi được nhìn thấy sự thật này. Cậu làm được chứ?

Bastian ngẫm nghĩ rồi nói:

- Tôi nghĩ là được.

Atréju sửng sốt ngó Bastian. Đôi mắt khác màu của Xayíde cũng ánh lên một dấu hỏi.

- Tối mai vào giờ này chúng ta sẽ lại gặp nhau, Bastian nói, nhưng không phải trong giảng đường này, mà trên nóc Tu viện Tinh tú Gigam. Và các vị phải chú ý không ngừng quan sát bầu trời.

Đúng giờ đã định tối hôm sau, sáng tỏ như ba đêm trước, mọi người trong tu sĩ đoàn cùng với ba vị “Trầm tư sâu sắc” đứng trên nóc tu viện, ngửa cổ nhìn lên bầu trời. Cả Atréju và Xayíde cũng đứng trong đám người này, vì chúng không biết Bastian có ý định gì.

Còn Bastian leo lên chỗ cao nhất trên mái vòm. Khi đã đứng trên đấy rồi, nó liền ngó quanh, ngay chính giây phút đó nó nhìn thấy lần đầu tiên nơi chân trời xa, thật xa Tháp Ngà lóng lánh huyền ảo dưới ánh trăng.

Bastian móc túi lấy ra viên đã Al’Tsahir sáng dịu. Nó gắng nhớ lại những chữ khắc trên cửa thư viện ở Amargánth:

“…còn khi y gọi tên ta lần thứ hai

từ cuối ngược về đầu,

ta sẽ tỏa hết trăm năm ánh sáng

trong một khoảnh khắc.”

Nó giơ viên đá lên cao, gọi:

- Rihast’la![]

[] Đọc ngược của chữ Al’Tsahir.

Tức thì một tia chớp sáng rực làm lu mờ muôn ánh sao trời và rọi sáng cả vũ trụ tối tăm nằm khuất sau muôn vì sao kia. Vũ trụ tối tăm kia chính là phòng chứa đồ cũ với những xà ngang vững chắc đen sạm bởi thời gian trong ngôi trường nọ. Rồi tia chớp kia vụt tắt. Trăm năm ánh sáng đã chiếu hết. Viên đã Al’Tsahir đã biến mất tăm, không còn chút dấu tích nào.

Mắt mọi người, kể cả Bastian, phải mất một lúc mới lại quen với ánh sáng mờ mờ của trăng sao.

Chấn động trước điều vừa được thấy, mọi người trầm ngâm tụ lại trong đại giảng đường. Sau cùng là Bastian. Các tu sĩ của tri thức và ba vị “Trầm tư sâu sắc” đứng cả lên, cúi gập người thật lâu trước nó.

- Không lời nào, Schirkie nói, có thể nói lên được lòng biết ơn của tôi trước ánh chớp soi sáng của cậu, thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”. Bởi vì tôi đã được thấy chớp nhoáng trong cái phòng chứa đồ cũ đầy bí ẩn kia một sinh linh cùng loài với tôi: đó là một con chim ưng.

- Thầy nhầm rồi, Schirlie ạ, bà Uschtu mặt cú mỉm cười hiền lành phản bác, tôi thấy rất rõ: đó là một con cú.

- Hai vị nhầm cả, Jisipu mắt long lanh cắt lời bà, sinh linh đó là quyến thuộc của tôi: một con cáo.

Schirlie giơ cả hai tay ngăn lại.

- Thế là chúng ta lại quay về điểm khởi đầu mất rồi, y nói. Thưa bậc “Thông tuệ vĩ đại”, chỉ có cậu mới trả lời được câu hỏi này thôi: người nào trong ba chúng tôi đúng?

Bastian điềm tĩnh mỉm cười đáp:

- Cả ba vị đều đúng.

- Xin hãy cho chúng tôi thời gian để hiểu câu giải đáp của cậu, bà Uschtu yêu cầu.

- Được thôi, Bastian đáp, các vị muốn bao nhiêu thời gian cũng được. Vì chúng tôi phải từ giã các vị bây giờ đây.

Trên mặt các tu sĩ học nhận thức và cả ba bề trên của họ lộ rõ vẻ thất vọng, nhưng Bastian thản nhiên từ chối lời mời mọc khẩn khoản nó ở lại đây lâu dài hay mãi mãi.

Bastian và hai đệ tử được tiễn ra ngoài, rồi các sứ giả chở chúng về lại thành phố lều.

Tối hôm ấy trong Tu viện Tinh tú Gigam nổ ra sự bất đồng ý kiến cơ bản đầu tiên giữa ba vị “Trầm tư sâu sắc”, nhiều năm sau sẽ đưa đến việc tu viện giải tán; Uschtu - “Bà mẹ của sự Linh cảm”, Schirkie - “Ông bố của sự Thấu suốt” và Jisipu - “Con trai của sự Khôn ngoan” mỗi người thành lập tu viện riêng của mình. Nhưng đó là một chuyện khác và sẽ kể vào một dịp khác.

Qua buổi tối hôm ấy Bastian quên hoàn toàn rằng nó đã từng đi học. Ngay cả phòng chứa đồ cũ, thậm chí quyển sách bọc bìa lụa màu đồng nó lấy cắp cũng biến mất khỏi ký ức của nó. Và nó không còn tự hỏi đã đến vương quốc Tưởng Tượng như thế nào nữa.