Trong phòng khách sở công an tỉnh Lâm Tú, tiếng điều hòa vù vù vang lên. Đỗ Vi Ngôn ngẩng đầu, ánh nắng buổi chiều chiếu vào trong phòng, cô nheo mắt nhìn một chú ong vàng bé nhỏ ngoài cửa sổ, chú ong kia vỗ cánh, liều lĩnh đâm đầu vào tấm thủy tinh trong suốt, nhưng không vào được, để lại những chấm màu đen li ti nho nhỏ.

Một nữ cảnh sát mặc đồng phục đi tới, rót thêm nước:

“Cô Đỗ, xin cô chờ cho một chút. Đội trưởng Vương đang họp, sẽ ra ngay bây giờ đấy ạ.”

Đầu ngón tay của cô lướt nhẹ qua cốc nhựa, nước sôi nóng bỏng khiến cho lớp vỏ ngoài của chiếc cốc phải mềm đi, khe khẽ thở hắt ra, mỉm cười nói: “Không sao.” Dừng một chút, lại hỏi, “Ở đây các cô có bản đồ tỉnh Lâm Tú không?”

Khi đội trưởng Vương của đại đội hình trinh đẩy cửa vào, bàn lớn trong phòng khách được đánh véc-ni trông giống như một mặt gương đồng sáng loáng thật lớn, phản chiếu ánh sáng ra ngoài, chói lóa đến nỗi khiến người ta không mở mắt ra được.

Một bên bàn, từ góc độ của anh nhìn qua, là một cô gái tuổi còn trẻ, đang vươn người ra cẩn thận xem xét tấm bản đồ được trải rộng. Cô mặc áo khoác ngoài màu vàng nhạt, đai lưng buông nhẹ ở một bên. Lúc này tay cô đang chỉ vào một chỗ nào đó trên mặt bản đồ, dường như đang rì rầm tự nói.

Với kinh nghiệm phong phú về hình sự, trong lòng anh thoáng không tín nhiệm. Mời vị học giả nghiên cứu ngôn ngữ này đến, không biết là ý kiến của ai ở cấp trên. Nhưng lúc này anh cũng chẳng còn cách nào khác, chỉ có thể coi ngựa chết như ngựa sống mà trị bệnh thôi.

Luồng không khí tràn vào khi cửa mở làm vạt áo của cô hơi cuộn lên, Đỗ Vi Ngôn ngẩng đầu, nhìn thấy mấy người đứng ngoài cửa, tóc ngắn đến tai chỉnh tề, dừng ở hai bên má, uốn thành một độ cong xảo diệu. Cô vội đứng lên, thấy người đàn ông tựa như con người sắt đá kia vươn tay về phía mình.

“Xin lỗi, đã để cô phải đợi lâu.”

Đỗ Vi Ngôn nhìn người đàn ông cao lớn ngăm đen này, râu ria thật dày, trong mắt đầy tơ máu, xem ra đã thức trắng mấy đêm rồi. Cô duỗi tay bắt lấy tay anh, cười nói: “Vương đội, xin chào.”

Đội trưởng Vương cũng không khách sáo nữa, lắc đầu cười khổ: “Ôi, luống cuống tay chân quá.”

Luống cuống tay chân, chẳng bằng nói “Nhốn nháo hoảng loạn”, lại càng chuẩn xác hơn.

Nửa tháng nay, thành phố Thiên Doãn trực thuộc tỉnh Lâm Tú bỗng nhiên có một nhóm tội phạm gây án khắp nơi. Hầu hết là vào ban đêm. Gây án tập thể, người bị hại, có tài xế xe taxi bị cướp bóc, cũng có người qua đường đi một mình.

Báo án liên tiếp không ngừng, hơn nữa truyền thông tạo áp lực đòi làm sáng tỏ, toàn bộ cục công an bây giờ người ngã ngựa đổ.

Tiến triển duy nhất chính là một vụ án gần đây nhất, bởi vì địa điểm xảy ra chuyện là ở bên máy rút tiền, vì thế có mấy đoạn camera ghi lại mờ mờ. Bây giờ phố lớn ngõ nhỏ, dán đầy giấy truy nã, hình ảnh đều là hai người đàn ông đội mũ lưỡi trai.

Vương đội lập tức đưa Đỗ Vi Ngôn tới văn phòng, mời cô đeo tai nghe, trước khi mở máy phát ra, còn nói một lần: “Đây là một đoạn đối thoại vô tình thu lại được, bên Bộ kỹ thuật đã xử lý rồi, cái này là do chúng tôi lấy về, giọng nói trong tư liệu rất rõ ràng. Nghe giọng nói, hình như chính là người bản tỉnh.”

Đỗ Vi Ngôn gật đầu, đeo tai nghe lên, tập trung nghe hết một lượt.

Ba mươi giây ngắn ngủi. Tua đến tận đoạn cuối cùng rồi ngừng lại.

Cô nhắm mắt suy nghĩ, thật lâu sau, mới nói: “Tôi sẽ nghe thêm một lần nữa.”

Mười phút sau, Đỗ Vi Ngôn treo bản đồ tỉnh Lâm Tú ở trên tường, trong tay là một cây bút đánh dấu màu đen. Đặt bút lên, cô lại cẩn thận suy nghĩ, sau đó vẽ vẽ, khoanh một vòng chằng chịt quanh thị xã Minh Võ nằm ở phía nam tỉnh Lâm Tú, quay đầu nhìn về phía Vương đội: “Ít nhất hai người nói chuyện kia đến từ Minh Võ.”

Vương đội chớp mắt, hơi ngẩn người.

“Đội trưởng Vương, anh mời tôi đến, không phải là vì bản đồ phương ngôn (tiếng địa phương) sao?” Đỗ Vi Ngôn vén tóc về phía sau tai, nói lưu loát.

“Điểm thứ nhất, có thể anh nghe không hiểu, trong giọng nói người nọ có mang theo âm rít và cuộn tròn.”

Đỗ Vi Ngôn suy nghĩ làm thế nào đơn giản nhất để giải thích rõ ràng cho Vương đội cái gì là âm rít và cuộn tròn:

“Âm rít và cuộn tròn là một phương thức phát âm của người xưa. Nói một cách đơn giản, so với khẩu âm hiện nay của chúng ta phức tạp hơn, phân loại cẩn thận hơn. Trong tiếng phổ thông của chúng ta đã mất đi âm rít và cuộn tròn, ngày nay âm rít và cuộn tròn chỉ còn bảo tồn trong một số phương ngôn. Nhưng bởi vì sự phát triển của tiếng phổ thông, nó cũng đang dần dần biến mất. Lệch về phía nam thị xã Minh Võ, thời cổ đại từng dung hợp với một chi đến từ dân tộc thiểu số phía nam, giọng nói trái ngược với toàn bộ Lâm Tú, còn tương đối cổ xưa. Đến nay vẫn bảo tồn chút ít âm rít và cuộn tròn. Điều này không khó nhận ra.”

“Điều thứ hai, anh có chú ý đến lời thô tục trong đoạn đối thoại của họ không?”

“Người ở vùng chúng ta nói lời thô tục, sẽ chửi cả người thuộc dòng họ bên mẹ. Có đôi khi, cũng sẽ tiện mồm mắng chửi với đặc trưng nữ giới. Mà theo tôi được biết, ở thị xã Minh Võ cùng với địa khu Hồng Ngọc ở hướng nam, khi mắng chửi người, rất ít đề cập đến đặc trưng mẫu hệ. Lại xét đến ngôn ngữ của điền tộc Hồng Ngọc, so sánh với ngôn ngữ chúng ta dùng để trao đổi hằng ngày, khác biệt càng rõ ràng hơn nhiều, cho nên có thể loại trừ họ. Chắc hẳn là hai người kia đến từ thị xã Minh Võ.”

Thật lâu sau đội trưởng Vương mới có phản ứng, đến gần cẩn thận xem xét tấm bản đồ kia, cười ha ha, dường như có đôi phần ý tứ nhìn cô bằng cặp mắt khác xưa: “Cô Đỗ, vừa rồi cô nói, mắng chửi người ấy… Tôi vẫn không hiểu lắm.”

“Là thế này, thật ra điểm này vẫn liên quan với việc thị xã Minh Võ từng có một chi dân tộc thiểu số du nhập vào. Anh biết đấy, một số dân tộc thời viễn cổ duy trì chế độ mẫu hệ thị tộc trong thời gian rất dài, tín ngưỡng cũng đề cập đến thần nữ. Những tập tục đó còn giữ lại cho đến tận bây giờ, phản ánh trong văn hóa ngôn ngữ, ở một vùng rất nhỏ, họ sẽ không được mắng chửi người tôn kính thuộc dòng họ bên mẹ. Ví dụ như thế này…” Đỗ Vi Ngôn do dự một lát, có chút xấu hổ cười cười: “Bọn họ sẽ không nói — mẹ mày.”

Đội trưởng Vương “Ha ha” cười một tiếng, gãi gãi đầu, hỏi: “Hóa ra các cô nghiên cứu những cái này hả?”

Đỗ Vi Ngôn híp mắt lại, cười rộ lên thì khóe mắt cong cong. Đôi môi mỏng của cô xinh xắn, giống như trái anh đào giá cao bày trên sạp hoa quả hôm nay, đỏ tươi ướt át, trên gương mặt ẩn hiện hai cái núm đồng tiền, hàm răng đều đặn, khiến cho khuôn mặt này thêm vài phần hơi thở tuổi trẻ sống động đáng yêu.