Ngay giây phút dây thừng đứt, tôi chẳng hề có cảm giác rơi xuống gì hết. Cảnh tượng trước mắt tôi đột nhiên thay đổi, tôi phát hiện mình đang nằm thẳng trong chiếc thuyền nhỏ kia, bên tay phải dựng một mái chèo. Thuyền nhỏ đang trôi xuống theo dòng suối róc rách, ba quang () trong vắt phản chiếu ánh tà dương lộng lẫy, hai bên bờ sông là bãi cỏ cằn cỗi ố vàng.

Tôi những tưởng tất cả mọi thứ đã kết thúc vào lúc này, đang muốn ngồi dậy vốc nước uống thì lại thấy thuyền nhỏ được dẫn tới một ngã ba. Bên trái vẫn nối với dòng suối yên ả, bên phải thì lại đi đến một thác nước chảy xiết. Tôi vội vàng nắm lấy mái chèo, dùng sức quạt nước về phía sau, rốt cuộc trước khi rơi vào dòng chảy xiết hữu kinh vô hiểm () tiến vào dòng nước bên trái.

Tôi còn chưa thấy rõ quang cảnh phía trước, thoáng chốc cảm thấy đầu chấn động nặng nề, dòng sông, thuyền nhỏ, bãi cỏ, tất cả đều biến mất. Cả người tôi giống như hồn lìa khỏi xác, dùng thị giác của một người đứng xem lơ lửng giữa không trung, bay đến một nơi hoàn toàn bất đồng.

Có vẻ như tôi đang ở trong chỗ ở của một ai đó. Căn phòng đơn sơ như tĩnh thất () của người khổ hạnh, nhưng bố trí bên trong sạch sẽ cho thấy thường xuyên được người trông nom. Có người đang ngồi trước một cái bàn, viết viết gì đó. Mái tóc màu vàng nhạt của y rủ xuống che mất một phần gò má, chỉ lộ ra chóp mũi trắng bợt cùng cặp kính tròn mỏng gác phía trên.

“Freud!” Có tiếng trẻ con gọi y, “Freud, Freud!”

Đứa bé kia chạy tới bên cạnh y như gió, nhón chân lên, qua bờ vai y nhìn quanh bàn.

“Gọi ta thầy,” Người viết chữ nói, “Hoặc có thể gọi ta là ‘Trí giả’ như những người khác”

“Dạ, thầy” Đứa bé kia bất dắc dĩ nhỏ giọng nói. Nhưng sự âu lo của nó liếc qua là quên, không lâu sau nó lại tới gần Trí giả, mười ngón tay vịn mép bàn, yên lặng chờ một lúc.

“Thầy đang bận gì vậy Freud?” Đứa bé nhìn chăm chú vào trang giấy người nọ cầm trong tay, không nhịn được mở miệng nói, “Vẫn là những ghi chép của phòng thí nghiệm ạ?”

“Phải” Trí giả nói.

“Tại sao nhóm bọn họ lại chiếm dụng nhiều thời gian của thầy vậy?”

“Bởi vì họ cần ta” Trí giả kiên nhẫn giải thích, “Nó đáng giá để nghiên cứu”

“’Nó’?” Đứa bé ngẩng đầu lên, “Nó sẽ khiến cho chúng ta nắm giữ được vũ lực dũng mãnh, sau đó trở nên rất mạnh ạ?”

“Con muốn dùng vũ lực làm gì?” Trí giả nói.

“Có thể đánh bại người khác” Đứa nhỏ nói, “Nếu có ai đó không thích đất nước của chúng ta…”

Trí giả chần chờ đặt cây bút trong tay xuống, xoa tóc của đứa bé bên mình.

“Mỗi đất nước đều rất xinh đẹp, những áng thơ ở phương xa cũng có chỗ hấp dẫn con người ta. Vũ lực chỉ là biện pháp nhất thời. Chúng ta phải làm hết khả năng để tránh giết chóc mang đến hi sinh” Trí giả nói, “Thế nhưng đáp án là chắc chắn——nhờ nó chúng ta sẽ trở nên mạnh mẽ. Một khi kỹ thuật này thật sự được nghiên cứu và phát triển, nó có thể tạo phúc cho rất nhiều người”

Đứa bé như hiểu như không mà nhìn y, trong mắt đầy hiếu kỳ, “Vậy thầy có thể chiêm đoán tương lại, nó như thế nào ạ?”

“Ta cũng không thể dự đoán toàn bộ tương lai,” Trí giả nói, “Cách nói của mọi người thần hóa ta lên. Ta chỉ sống lâu hơn người thường một chút thôi”

Vào thời khắc ấy linh hồn tôi giống như bị kéo về cơ thể lần nữa. Tôi thật sự cảm thấy mình đang mở hai mắt. Dường như tôi chưa từng rời khỏi chiếc thuyền nhỏ này, rọi vào trước mắt tôi vẫn là cảnh dòng suối, như thể phân biệt rõ ràng một màn mới nãy chỉ có trong ảo tưởng. Nhưng ngã rẽ một lần nữa xuất hiện trước mặt, giống như ban nãy, bên phải là thác nước.

Lựa chọn bên trái lần thứ hai đưa tôi tới một cảnh tượng xa lạ.

Vẫn là căn phòng mộc mạc lần trước, có vài phần bị di chuyển, nhưng tổng thể không thay đổi nhiều. Trí giả vẫn ngồi trên chiếc ghế cũ đó. Lần này y không viết gì cả, chỉ đan tay vào nhau, giống như đang trầm tư.

Một người thanh niên xông vào trong phòng——tôi liếc cái là nhận ra đó là dáng vẻ khi trưởng thành của đứa bé kia, vóc dáng cao to, mái tóc nâu phía sau buộc thành một cái búi nhỏ, ngũ quan cũng dần dần thoát khỏi nét ngây thơ. So sánh với nhau, Freud tuy có một đôi mắt cơ trí lắng đọng niên đại nhưng khuôn mặt y như bị sương tuyết của thời gian gột rửa. Nếu như không nhìn vào nếp nhăn nhỏ bé bên khóe mắt y, ai cũng phải thừa nhận y vẫn giữ nguyên dáng vẻ đan xen giữa hai mươi và ba mươi.

“Thưa thầy,” Cậu thanh niên kia nói trước mặt y, “Thầy muốn nhận chỉ thị bệ hạ giao cho ư?”

Trí giả dùng ánh mắt ra hiệu cậu ta ngồi, nhưng cậu ta kiên trì đứng.

“Đúng thế” Trí giả nói, “Ta phải đảm nhiệm chức vụ tướng lĩnh, dẫn dắt người của chúng ta đột nhập vùng nội địa của đối phương. Quân đội của chúng đã vượt qua vùng đất Vĩnh Dạ trong lúc ta sơ hở, sắp đột phá phòng tuyến tự nhiên đó. Chúng ta không kịp điều binh tới đấy, chỉ có thể thắng bằng cách đánh bất ngờ, khiến chúng không có cách nào chú ý đầu đuôi”

“Nhưng tại sao? Thầy không nên thống lĩnh quân đội” Thanh niên nói, “Thầy là Trí giả, là nhà tiên tri, là nhà nghiên cứu khoa học, là người chúng con đều kính ngưỡng——thầy có phải là chiến sĩ đâu! Con chưa từng thấy người giết người bao giờ”

“Ta đã tiên đoán nó sẽ xảy ra” Trí giả nói “Đây là mệnh lệnh của bệ hạ, ta nghe theo ngài”

Tôi thấy cậu thanh niên siết chặt nắm đấm.

“Có thể những kẻ trên vương đình đều sợ thầy…” Thanh niên nói, “Bọn chúng sợ thầy sở hữu quyền lực chí cao vô thượng. Bọn chúng chưa bao giờ chịu ngẫm lại đất nước đã bị dồn ép đến tình trạng ra sao, phái hành quân tiếp viện cho thầy hoàn toàn không đủ dùng…Những nghiên cứu kia chỉ vừa mới có chút khởi sắc!”

Cậu ta nhìn vẻ mặt Trí giả, giọng nói tự giác hạ xuống.

“Không nên như thế” Thanh niên nói, “Vốn chỉ là một sự hiểu nhầm. Là tàn binh ngoại quốc đánh bậy đánh bạ vượt qua vùng đất Vĩnh Dạ của chúng ta, mới bị thủ vệ của ta không rõ nội tình ngộ sát. Bọn chúng lại coi nó là tín hiệu chúng ta tuyên chiến…”

“Chẳng có bất kỳ sự đổ máu quanh năm suốt tháng nào bắt nguồn từ hiểu lầm đơn giản” Trí giả nói “Đằng sau tất cả mọi thứ đều có lý do, nhân tố bên ngoài của chiến tranh thường phức tạp khó phân biệt, nhưng nguyên nhân bên trong trước sau như một: Lòng tham hoặc là báo thù. Giờ là chúng ta và họ thèm muốn nhau”

Thanh niên mấp máy môi như muốn nói gì đó.

“Không cần phải khuyên can ta, Eigenthal,” Đây là lần đầu tiên tôi thấy Trí giả gọi tên đầy đủ của thanh niên, “Ta không sống vì quyền trượng trên vương tọa, chỉ là chức vụ của Trí giả khiến ta thuận theo nó mà thôi. Ta sống vì mọi người trên đời này”

“Nếu thế,” Giọng nói của thanh niên run rẩy, “Trong ‘mọi người’ này, cũng gồm cả con ư?”

“Đúng thế” Trí giả nói “Gồm cả con”

Tôi thấy ngọn lửa đau thương đang bùng cháy trong đôi mắt linh động của chàng thanh niên.

“Con có quyết định xuất chinh cùng ta không?” Trí giả hỏi.

“Tất nhiên!” Thanh niên nặng nề nói, giống như đang bức thiết hứa hẹn gì đó. Dường như cậu ta nhận ra mình quá kích động bèn hơi lùi về sau một bước, “Con sẽ mãi mãi ở bên thầy”

Ý thức của tôi rất nhanh bị hút ra khỏi cảnh tượng đó. Sau khi rời đi, tôi không có thời gian để suy nghĩ nguyên nhân mình bị kéo vào sự việc từng xảy ra, trong đầu chiếu lại cuộc đối thoại nghe thấy mới nãy. Cái đó hình như liên quan đến hai quốc gia khác nhau. Freud nắm giữ thân phận “Trí giả” có thể uy hiếp vương quyền, đất nước của y thì lại có một “vùng đất Vĩnh Dạ” khiến người khó đi qua. Địch quốc của họ hình như là mượn cớ gây hấn, phát động chiến tranh với họ, mà quốc vương của Freud có vẻ cũng chẳng phải kẻ lương thiện, vịn vào lý do giương đông kích tây, yêu cầu Trí giả dẫn quân đội đánh vào sào trống của nước địch.

Đó là màn đối thoại hư cấu ư? Tôi biết rõ nó không thể xảy ra ở hiện tại, giờ tất cả mọi thứ đều hướng đến hòa bình. Nếu bảo nó là thật, vậy nó thuộc về lịch sử của niên đại nào? Thời đại hoàng kim bắt đầu vào năm theo tân lịch, một quãng thời gian rất dài từ đó về sau, các quốc gia từ đông sang tây đều chiến hỏa liên miên. Tôi không nhớ mình từng đọc bất kỳ ghi chép nào có liên quan đến “Trí giả” hay “vùng đất Vĩnh Dạ” cả.

Tôi nắm mái chèo, định lặp lại cách làm trước đó ở chỗ rẽ thứ ba. Nhưng khiến người ta thấy sợ hãi chính là, lúc này mọi việc làm của tôi đột nhiên vô dụng, cho dù mái chèo quạt bọt nước như thế nào, con thuyền nhỏ vẫn không nhúc nhích trên quỹ đạo đã định. Nó chắc chắn sẽ bị cuốn vào vòng xoáy, bị dòng chảy xiết đẩy vào thác nước. Tôi cảm thấy cả chiếc thuyền bổ nhào về phía trước, tôi bị dòng nước xiết ập quá đỉnh đầu, chìm nghỉm xuống phía dưới.

Ý thức của tôi lại bay ra ngoài. Lần này cảnh tượng không phải là căn phòng cũ kia nữa mà là một bờ hồ. Mặt hồ trong veo yên ả, là chốn rất yên tĩnh, chỉ là mặt đất chung quanh rải rác vài vết máu, đã biến thành màu đen dưới ánh mặt trời.

Học đồ của Trí giả không có gì thay đổi so với lần gặp trước——ngoại trừ quần áo tả tơi cùng gò má hơi gầy đi. Nhưng tổng thể trên người cậu ta vẫn sạch sẽ, bên trên chỉ dính bùn với bụi bặm. Trí giả đối diện cậu ta thì lại khác. Trên áo bào của Trí giả có vết máu khô, dưới mắt lộ màu xanh xao mệt mỏi, đôi môi nứt nẻ trắng bợt.

“Giờ bọn chúng muốn thầy làm tù binh,” Học đồ của Trí giả nói. Bàn tay vẫn nắm ở phía sau khẽ run, “Sao chúng có cái quyền bảo thầy làm tù binh? Chúng giết nhiều người của ta như thế, phá hủy phòng thí nghiệm của ta, rồi lại dương dương tự đắc đưa ra điều ước đình chiến——“

“Họ cũng có rất nhiều người chết trên tay chúng ta, là chúng ta tranh đấu với nhau đến bước này. Tàn quân của ta bị vây khốn trong hồ vô danh này của họ ba mươi ngày, đã dùng tất cả mọi cách để chạy trốn rồi. Ta không muốn phải nhìn thấy bất kỳ sự hi sinh vô nghĩa nào nữa” Trí giả nói “Không cần phải lo cho ta Eigenthal. Bọn họ cần đầu óc của ta, tính mạng không phải điều kiện tất yếu”

“Tất nhiên là con tin thầy, Trí giả” Tôi thấy thanh niên ôm đầu, đau khổ hô khẽ “Chỉ là con…”

“Đừng gọi ta Trí giả nữa” Freud nói “Ta truyền lại thân phận Trí giả cho con”

“…Chỉ là con cảm thấy không cam lòng vì thầy” Những chữ còn lại kia lần lượt giãy giụa nhảy ra khỏi cổ họng thanh niên. Cậu ta trợn to hai mắt, giống như lúc còn bé cậu trợn to đôi mắt tràn đầy nghi hoặc, mờ mịt và bất bình lên án, “Những chiến sĩ biếng nhác tinh thần sa sút, những kẻ mắt mù trên vương tọa, sống và chết khác nhau ở chỗ nào? Nhưng thầy lại phải hi sinh nửa đời sau của mình vì sự an nhàn của chúng. Thầy ơi…Tại sao!”

“Bởi vì còn có người đáng giá để ta làm vậy. Dũng sĩ kề cận với cái chết, người già chịu đủ đói rét, trẻ em không nhà để về, người dân của chúng ta” Freud nói, “Ta muốn giúp họ đạt được tâm nguyện”

Thanh niên im lặng không nói. Tôi thấy cậu ta chảy nước mắt.

“Một ít thành quả nghiên cứu khoa học của chúng ta vẫn còn trong bản thảo của ta. Eigenthal, con là mồi lửa của chúng ta, ta muốn con về nước, tìm chúng, giữ gìn chúng cho tốt” Freud nói, “Hi vọng của chúng ta sẽ không bị phá hủy——gót sắt chiến tranh không thể giẫm tắt nó. Những nghiên cứu ấy rồi sẽ có một ngày phát dương quang đại ()”

Y nói hẹn gặp lại rồi đi đến một đầu khác của hồ, đi rất xa. Trí giả mới đứng lung lay, cố gắng khiến cơ thể mình đứng thẳng, như thể vào lúc ấy đang chịu đựng nỗi đau dày xéo, gắng gượng ép mình vào một cái khuôn của người lớn tuổi.

“Thầy giúp họ đạt được tâm nguyện,” Thanh niên gào thét với bóng lưng y, “Nhưng còn thầy, Freud——tâm nguyện của thầy thì sao?”

Người tóc vàng nhạt xoay người, lộ một nụ cười mỉm nhàn nhạt. Vài nếp nhăn bên khóe mắt y lúc này như bị xóa đi, ngay cả cảm giác tang thương cũng không còn dấu vết.

Tôi loáng thoáng có thể nhận biết được khẩu hình của y từ đằng xa, đó là: “Tâm nguyện của ta đã chìm vào đáy hồ vô danh này rồi”

Vào thời khắc ấy tôi cảm thấy đầu mình đắm chìm trong dòng nước đó. Tôi cố nín thở nhưng vẫn bị sặc hai ngụm nước——nhưng kỳ cái, tôi không hề thấy khó thở, cũng không có bất kì biểu hiện vùng vẫy chìm nổi lúc chết đuối. Hình như tôi bị thác nước ném vào dưới đáy hồ, đang nằm trên đá mở mí mắt ra.

Tôi vốn định nhanh chóng thoát khỏi nơi không thể giải thích này, đột nhiên có thứ gì đó phản chiếu ánh sáng giữa những viên đá hấp dẫn tầm mắt tôi. Tôi không cầm nổi lòng chìa tay về phía nó, nhưng ngay lúc đụng phải thì trời đất quay cuồng.

Tôi cảm giác mình cầm nó, mở hai mắt trong bầu không khí khô ráo. Lưng tôi dựa vào chính bức tường màu đen lúc mới tới, trước mắt là người nhân viên tiếp đón quen thuộc nọ.

“Chúc mừng thông qua, Vicente Shaw” Gã nói với tôi, rồi đứng dậy, bắt tay tôi. Gã đưa cho tôi một cái túi to cùng phong thư, “Đây là minh bài của Quân tiên phong, nước, thức ăn cùng quần áo trong một túi khác. Nhiệm vụ đầu tiên sẽ được giao sau khi cậu tốt nghiệp”

“Tôi có nghi ngờ muốn hỏi” Tôi hỏi gã, “Sau khi bước vào lối ra có con mắt, tất cả mọi người có được truyền tống thẳng đến đây không?”

“Về nguyên tắc thì đó là bí mật, có điều đối với lính mới cũng không quan trọng lắm” Gã nói, “Đúng thế, mấy người từng trải qua đều kể lại với tôi như vậy. Cậu gặp phải chuyện gì bất ngờ à? Tôi có thể phản hồi với đám người của Bộ nghiên cứu khoa học, có thể bọn họ sẽ sửa chữa”

“Không có” Tôi ậm ờ đáp, “Chỉ là lúc tới gần cửa thì bị ngất thôi, chẳng nhớ nổi mình đã đi qua bao nhiêu con đường”

Người kia gật đầu, lập tức kiến nghị tôi tới bệnh viện bên trái khu nhà nhanh chóng chữa trị, tránh để vết thương chuyển biến xấu. Khác với những gì từng trải qua ở Vũ trấn, tất cả vết thương tôi bị trong bài kiểm tra đều giữ nguyên trên người.

Tôi cảm thấy thứ mình nắm chặt vẫn đang cộm trong lòng bàn tay.

“Vậy thì bài kiểm tra này có—— ờ, phần thưởng đặc biệt gì không?” Tôi thử thăm dò.

Người kia đưa tôi tới cửa, giọng điệu rất dễ gần hùa theo lời nói đùa của tôi: “Chắc cậu đang nói tới việc cho phép nhập ngũ chứ gì”

Tôi ngồi trong một căn phòng ở bệnh viện, bác sĩ có vẻ không cảm thấy kinh ngạc với những gì tôi trải qua, đồng tình thở ngắn thở dài một hồi, ra khỏi cửa giúp tôi chế thuốc. Tôi co quắp dựa vào ghế, mệt mỏi đến độ muốn ngủ luôn. Có một vật nhỏ cách một tầng vải kề sát trên người tôi, cảm xúc rất rõ ràng, là “món quà thêm” tôi lấy được trong cái hồ đó.

“Nếu mình không thể mang ra ngoài bất cứ thứ gì trừ vết thương—— giống như lúc đi ra trên người mình không có lấy một giọt nước—— “ Tôi nghĩ, “Vậy thứ mình lấy được dưới đáy hồ là gì?”

Nghĩ đến đó, tôi suy đoán, hé mắt, lấy nó ra từ trong túi.

Nó vốn là một viên đá màu bạc, giờ lại đổi hình dạng nằm trong lòng bàn tay tôi, ở giữa lõm xuống, lớn dần dần thành một cái lỗ. Cuối cùng nó định hình thành một chiếc nhẫn màu bạc mỏng, nhìn kỹ, trong vách có khắc một dòng chữ cổ: “Mặt nạ linh hồn”

Tôi nghe thấy tiếng bước chân truyền tới từ ngoài cửa, chỉ có thể miết vội nó một cái rồi lập tức nhét về chỗ cũ.

“Chờ lâu không” Bác sĩ nhiệt tình áy náy nói, đẩy cho tôi mấy bình thuốc cổ dài “Tổng cộng ba vàng mười hai bạc”

Tôi nói cảm ơn, viết địa chỉ của mình xuống tờ giấy, trong lòng vẫn còn đang phỏng đoán hàm nghĩa của văn tự kia hết lần này đến lần khác. Ở trong xe ngựa trên đường về, tôi lại lẳng lặng đeo thử nó mấy lần, nhưng không hề xảy ra bất kỳ hiện tượng đặc biệt gì, thế là tôi nặng nề ngủ thiếp đi.

Chú thích:

() Ba quang “波光”: ánh sáng phản xạ từ sóng nước

() Hữu kinh vô hiểm “有惊无险”: nhìn thì rất nguy hiểm nhưng lại chẳng có gì

() Tĩnh thất “静室”: gian nhà thanh tĩnh. Chỉ phòng ở chùa chiền hoặc phòng của ẩn sĩ, cư sĩ tu hành

() Phát dương quang đại “发扬光大”: phát huy, nêu cao, làm rạng rỡ truyền thống