Hẻm nhỏ ở Giang Nam.

Một cái TV tốn gần 500 tệ, tiền lương mỗi tháng của Tống Oánh là 55 tệ, của Lâm Võ Phong là 60 tệ.

Từ khi lên kế hoạch mua TV Tống Oánh luôn để dành 30 tệ mỗi tháng, không gì lay chuyển được —— mà cái không gì lay chuyển được chính là vừa có lương cô sẽ tới ngân hàng gửi 30 tệ, tuyệt đối không tham ô —— theo kế hoạch này thì một năm rưỡi sau nhà họ sẽ có một cái TV.

Tống Oánh không có tiền làm quần áo mới nên uể oải mang quần áo cũ ra sửa sang lại cổ áo, tay áo rồi lừa mình dối người rằng đây cũng là nửa mới nửa cũ.

Trước tết Âm Lịch năm 1979 phòng của Lâm Võ Phong được phân một cái phiếu TV.

Để công bằng hơn mười cán bộ vây ở một chỗ rút thăm.

Người bắt được phiếu có hoàn cảnh gia đình khó khăn, không mua nổi TV vì thế anh ấy bán lại cho Lâm Võ Phong để lấy một tấm phiếu gạo 50 cân.

Lâm Võ Phong tiền trảm hậu tấu, sau khi Tống Oánh biết thì cực kỳ tiếc tấm phiếu gạo 50 cân kia nên lại muốn bán trao tay phiếu TV ra ngoài.

Hoàng Linh thấy thế thì tìm Tống Oánh, “Em không đủ tiền thì chị cho em mượn trước.”

Tống Oánh do dự, “Thế này không tốt lắm.”

Hoàng Linh nhanh chóng giải thích, “Chị cũng nói thật với em, mỗi tháng nhận lương rồi Siêu Anh sẽ đưa một phần ba tiền lương cho cha mẹ.

Ngày thường nhà chị căn bản chẳng tiết kiệm được đồng nào.

Năm trước may anh ấy tham gia chấm thi hai lần nên trong nhà mới có chút tiền.

Lúc này sắp ăn tết rồi, cha mẹ chồng chị nhớ thương số tiền đó nên hai tháng nay vẫn lải nhải chuyện mua đài.

Em mau mượn tiền đi, coi như làm ơn giúp chị.”

Tống Oánh cũng động lòng, “Chị không nói với thầy Trang một tiếng sao? Có sợ anh ấy trách không?”

Hoàng Linh nói, “Đồ Nam bắt đầu học tiếng Anh, Siêu Anh thì học tiếng Nga nên hoàn toàn không thể dạy cho thằng bé được.

Ngày đó anh ấy còn lải nhải mỗi tuần đài truyền hình sẽ chiếu hai buổi tiết mục tiếng Anh cho thiếu nhi.

Chuyên gia sẽ phụ đạo ngữ pháp và phát âm.

Chị sẽ nói để Đồ Nam có thể học tiếng Anh chị mới cho nhà em mượn tiền mua TV, như thế thằng bé sẽ có thể theo dõi tiết mục kia, và anh ấy cũng sẽ không có ý kiến gì.”

Hoàng Linh đã nói thế thì Tống Oánh cũng vô cùng vui mừng mượn tiền, sau đó lại hỏi thăm khắp nơi xem có cửa hàng nhà ai có TV hay không.

Công sức đúng là không phụ lòng người, sau vài lần hy vọng rồi thất vọng, tới ngày mùng ba năm mới Lâm Võ Phong đẩy xe đạp chở một cái TV đen trắng về nhà.

—

Mấy nhà vây quanh TV xem tin tức —— Năm nay nhà họ Lâm mua TV, Tống Oánh thiếu nợ nên Hoàng Linh thừa cơ hủy bỏ hoạt động trao đổi bao lì xì giữa ba nhà.

Cuối cùng ba nhà cùng ngồi xem TV ở nhà họ Lâm.

Trương A Muội hỏi Tống Oánh, “Cô chỉ lấy một miếng vải tùy tiện đắp lên cái TV thế kia à? Sao không mua cái lồng phủ TV?”

Tống Oánh lập tức nhún vai, “Không có tiền, tôi còn thiếu chị Linh một trăm tệ kia kìa, lại phải ăn lặc lè một năm mới đủ ấy.”

Hoàng Linh thấy thế thì đề nghị, “Em dùng miếng vải này làm một cái lồng, chị sẽ tìm chút len màu sắc tươi đẹp móc lại rồi khâu lên là thành lồng phủ TV.”

Tống Oánh đồng ý ngay, “Ý kiến hay, sao em không nghĩ ra nhỉ!”

Mấy bà mẹ nói chuyện phiếm, mấy ông bố và bọn nhỏ thì nghiêm túc xem tin tức.

“Đài truyền hình thành phố Tô Châu tiếp sóng tin tức của đài truyền hình trung ương,…… Phó tổng lý Quốc Vụ Viện, Phó chủ tịch quân ủy trung ương Đặng Tiểu Bình đã đến thủ đô Washington của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và sắp bắt đầu chuyến thăm chính thức một tuần, chúng ta cùng chúc cho ……”

Trang Siêu Anh nói, “Đây là tiếp sóng tin tức của đài trung ương ngày hôm qua đúng không?”

Ngô Kiến Quốc nói thầm một câu, “Đầu tiên là đi Nhật, bây giờ là đi Mỹ, xem ra không khí sắp thay đổi rồi.”

Trang Siêu Anh nói với Trang Đồ Nam, “Tiếng Anh là ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới lúc này, quan hệ Trung và Mỹ được thiết lập thì tầm quan trọng của nó sẽ ngày càng lớn……”

Mọi người trong phòng người phá lên.

“Thầy Trang đang giảng bài à?”

“Lão Trang, anh đi làm công tác chính trị tư tưởng được đó.”

Trong tiếng cười rộn ràng Trang Siêu Anh vẫn ngoan cường tiếp tục giáo dục tư tưởng, “Tiếng Anh sẽ càng ngày càng quan trọng, Đồ Nam, con phải học cho tốt đó.”

Trang Siêu Anh nhìn mấy người hàng xóm vẫn cười vang thì nói, “Mọi người đừng cười, học kỳ này tôi dạy lớp cuối cấp chuẩn bị tốt nghiệp, mà trong đó bài tập nặng nhất là tiếng Anh.

Cơ sở của bọn nhỏ không tốt, đặc biệt là các trường ở nông thôn còn không dạy tiếng Anh vì thế học sinh đều gặp bỡ ngỡ.

Nhưng chỉ cần học tốt tiếng Anh là đã có thể vượt qua rất nhiều người rồi.”

Tống Oánh lại trở về hàng ngũ những người thời thượng nhất xưởng dệt vì thế cô cười tươi hơn hớn, “Thứ bảy và chủ nhật đều có chiếu chương trình tiếng Anh cho thiếu nhi.

Bọn nhỏ cứ tới đây hết đi, cùng Đồ Nam học tiếng Anh.”

—

Xem xong TV thế là nhà họ Trang đi về, Lâm Đống Triết cũng đi theo vào phòng Trang Đồ Nam.

Hai căn phòng bên của cái nhà này vẫn giữ cánh cửa cũ vì thế từ phòng cậu tới phòng Trang Đồ Nam chỉ cần đi vài bước là tới, cực kỳ tiện.

Trang Đồ Nam nhìn thấy trên bàn có mấy tờ《 Nhân Dân Nhật Báo 》của tháng 1.

Mỗi cuối tháng Trang Siêu Anh sẽ mang báo chí quá hạn ở văn phòng về nhà để Trang Đồ Nam cắt báo cho bộ sưu tập của mình.

Cậu thấy đống báo thì vui mừng khôn xiết lấy từ ngăn kéo ra một tập giấy cắt báo thật dày.

Trang Đồ Nam đang muốn đứng dậy đi tìm kéo thì Lâm Đống Triết đã chạy về phòng mình cầm kéo và hồ nhão tới.

Cậu nịnh nọt nói, “Anh Đồ Nam, đã là năm 1979 rồi, anh có muốn đổi một cuốn khác để dán báo không? Ba em mới cho em hai cuốn sổ mới, em cho anh một cuốn nhé?”

Trang Đồ Nam chăm chú nhìn Lâm Đống Triết và đi thẳng vào vấn đề, “Nói đi!”

Lâm Đống Triết cười hê hê, “Anh Đồ Nam, em biết ngay là không giấu được anh.

Em hoài nghi bài tập nghỉ đông và nghỉ hè mỗi năm sẽ giống nhau, anh có thể cho em mượn xem bài tập của anh trước kia không.”

Lâm Đống Triết hạ giọng, “Có mấy đứa nhóc lớp 3 cũng muốn chép bài của anh, tụi nó nói một cuốn 1 tệ.”

Lâm Đống Triết liều mạng kích động học sinh ngoan Trang Đồ Nam, “Tiền kiếm được dùng để thuê truyện, cửa hàng sách mới có truyện tranh《 Phong Thần Diễn Nghĩa 》và《 Thủy Hử 》đó.”

Sự hấp dẫn của truyện tranh quá lớn nên Trang Đồ Nam chần chờ trong chốc lát mới nói, “Nếu bị người lớn biết được thì sao……”

Lâm Đống Triết nói, “Đại ca, em làm việc thì anh cứ yên tâm, em sẽ không để người lớn biết đâu.”

Lâm Đống Triết nghĩ lại vụ lặc lè lúc trước mà lòng còn sợ hãi, “Không thể để Trang Tiêu Đình biết.

Nó mà biết là mẹ em và mẹ anh đều biết đó.”

Sau đó cậu tiếp tục dông dài, “Trang Tiêu Đình ấy à, haizzz, thầy cô quên không cho bài tập thế mà lúc tan học nó lại đứng lên hỏi, ‘cô ơi, hôm nay có bài tập không?’ Em chỉ muốn che miệng nó, đáng tiếc không kịp, cô giáo đã nhớ ra và cho mọi người bài tập rõ nhiều.”

Trang Đồ Nam hạ quyết tâm, “Một tệ rưỡi, nếu đồng ý thì chép.”

—

Tới mùng năm Tống Hướng Dương và Lý Nhất Minh tới nhà chúc tết Trang Siêu Anh và Lâm Võ Phong.

Hai người xách một túi trái cây đóng hộp tới.

Nghe nói đây là Tống Hướng Dương dùng công điểm của mình mua để tặng cho Trang Siêu Anh và Lâm Võ Phong tỏ lòng biết ơn.

Từng miếng lê trắng như tuyết, cam vàng, quả đào vàng óng đựng trong hộp thủy tinh trong suốt nhìn đẹp mê hồn.

Lâm Đống Triết trông mong mà nhìn đồ hộp, Trang Tiêu Đình cũng thường trộm liếc một cái, Lâm Võ Phong thấy thế thì cầm công cụ chậm rãi cạy đồ hộp.

Tống Hướng Dương nói, “Nếu dùng trợ cấp cho sinh viên để mua thì nhất định thầy Trang sẽ càng vui hơn.

Nhưng dù sao cũng là cháu dùng công điểm đổi lấy, coi như tấm lòng của cháu và Nhất Minh.”

Tống Hướng Dương xấu hổ nhưng vẫn thẳng thắn thành khẩn giải thích, “Cháu luôn muốn thi đậu đại học nên mới tới nhờ thầy Trang, vì thế sau lần đầu tiên thi trượt cháu mới không tới cảm ơn thầy.

Nếu không phải sau đó dì Tống mắng hai đứa cháu thì khả năng hôm nay cháu cũng sẽ không tới.

Ngượng quá, vì thi trượt nên cháu cũng chẳng còn mặt mũi nào.”

Lý Nhất Minh càng quẫn bách hơn, “Chú họ cháu còn có thể bỏ công điểm ra để mua quà cảm ơn các chú, còn cháu chỉ có thể lấy đồ hộp trong nhà……”

Giọng Lý Nhất Minh càng ngày càng thấp, đầu cũng không ngẩng lên được.

Tống Hướng Dương vỗ vỗ vai cháu mình mà an ủi.

Lúc sau Lý Nhất Minh ngẩng đầu lên miễn cưỡng cười cười, “Thầy Trang, kỹ sư Lâm, hôm nay bọn cháu tới là để hỏi một việc.

Cháu có một người bạn cũng đang chờ sắp xếp công việc, cậu ấy viết một lá thư cho cục lao động nói về chuyện công việc.

Đồng chí ở đó cho một vài ý kiến, trong đó có nói tới một cái là ‘phát triển kinh tế cá thể’.”

Lý Nhất Minh nói tiếp, “Đồng chí trong cục lao động ám chỉ bọn cháu xem xét phố xá, thấy nơi nào đông người thì bày quán bán kim chỉ, q.uần lót, tất gì gì đó.

Những thứ ấy nhỏ nên cửa hàng quốc doanh ngại không bán, dù có thì hình thức cũng ít, giá lại đắt.

Cháu và bạn mình đã trộm đi quan sát mấy ngày và quả thực thấy việc làm ăn rất tốt nhưng thường xuyên có quản lý trị an tới tịch thu đồ, phải vừa bán vừa trốn……”

Giọng Lý Nhất Minh càng ngày càng nhỏ.

Lâm Võ Phong hỏi, “Có con đường nhập hàng không?”

Lý Nhất Minh nói, “Thượng Hải có thị trường hàng hóa, mọi người đều tới đó nhập hàng, đi xe lửa mất một ngày qua lại.”

“Phanh” một tiếng, Lâm Võ Phong cạy đồ hộp ra và sai, “Đống Triết, đi lấy năm cái nĩa, năm cái bát nhỏ tới đây, ba đứa và hai anh cùng nhau ăn.”

Lâm Võ Phong dùng khăn lông xoa xoa tay, “Đi làm đi, đừng nhìn những thứ đó chỉ là vật nhỏ nhưng nếu làm với số lớn thì kiếm lắm đó.”

Lâm Võ Phong quá mức dứt khoát khiến Lý Nhất Minh ngây ngẩn cả người, “Nhưng cha mẹ cháu cảm thấy làm kinh doanh cá thể thanh danh không tốt, cũng sợ chính sách đổi tới đổi lui.

Mẹ cháu nói cứ chờ thêm chút, có khi xưởng dệt sẽ có vị trí, vẫn là ôm bát sắt tốt……”

Lâm Võ Phong nói, “Năm trước xưởng của chú có mở một cuộc họp đặc biệt.

Quốc Vụ Viện đã tiến thêm một bước trong việc mở rộng con đường cho thanh niên trí thức về thành phố.

Nhìn dáng vẻ này hẳn sẽ có rất nhiều thanh niên trí thức lục tục trở về thành phố……”

Tống Oánh đột nhiên chen một câu, “Đồng chí Tiểu Bình đã nói trong hội nghị công tác trung ương về việc có để cho toàn bộ thanh niên trí thức về thành phố hay không rằng ‘cái cửa sau này các đồng chí không mở thì tôi sẽ mở’.

Toàn thể thanh niên trí thức đều sẽ trở về thành phố.”

Cô nàng phổi bò Tống Oánh đột nhiên nói tới chính sách khiến mọi người trong phòng giật nảy mình.

Tống Oánh còn nhắc nhở Lâm Võ Phong, “Anh quên ngày đó chị Lục tới nhà ta xem TV đã nói thế lúc thấy tin tức về thanh niên trí thức à?”

Lâm Võ Phong thầm cảm thấy khi nói đến việc giải thích chính sách thì bất kể là Tống Oánh hay chị Lục đều không đáng tin cậy.

Nhưng dưới uy hiếp của Tống Oánh anh chỉ biết nghe lời phải mà sửa lại ý mình, “Nhìn tình hình này thì có vẻ như sớm hay muộn toàn thể thanh niên trí thức cũng sẽ trở về thành phố.

Bọn họ về sẽ cần vị trí trong xưởng, bất kể là vị trí chính thức hay tạm thời bọn họ đều sẽ được ưu tiên.”

Lâm Võ Phong lại nói, “Xưởng của bọn chú là thế mà xưởng dệt có lẽ cũng thế.

Chỉ nguyên phân chia cho thanh niên trí thức đã là sư nhiều cháo ít, lại qua một hai năm nữa sinh viên đại học khóa 77, 78 ra trường, rồi sinh viên trung học chuyên nghiệp cũng tốt nghiệp và sẽ được quốc gia trực tiếp phân tới các đơn vị vậy cơ hội của con em viên chức như các cháu càng xa vời.

Hơn nữa bày quán cũng không ảnh hưởng tới việc cháu vào xưởng, cháu có thể vừa làm vừa chờ vị trí.”

Lâm Võ Phong càng nói sắc mặt Lý Nhất Minh càng tái nhợt.

Đợi anh nói xong một lúc Lý Nhất Minh mới mở miệng đáp, “Chú Lâm, thật cám ơn chú.”

Sau đó cậu lại bổ sung, “Cháu hiểu rồi, cảm ơn chú đã chỉ bảo.”

Lâm Đống Triết bưng một chồng bát nhỏ vọt vào phòng.

Hoàng Linh giúp cậu múc đồ hộp ra bát chia cho mọi người.

Lâm Đống Triết đặt hai bát lê tuyết trước mặt khách thế là Tống Hướng Dương liên tục xua tay, “Mấy đứa bọn em ăn đi.”

Lâm Võ Phong hỏi Tống Hướng Dương, “Thủ tục trở về thành phố của cháu thì sao?”

Tống Hướng Dương đáp, “Cháu chưa làm, cũng không có chỗ nào chịu nhận cháu vào làm.”

Tống Hướng Dương giải thích, “Ngoài nhà có nhiều con cái thì những trường hợp khác chỉ cần xin giấy của bác sĩ hoặc có khu phố đưa ra chứng nhận gia đình khó khăn là có thể trở về.

Đại đội chỗ cháu cũng nói chỉ cần có đơn vị chịu nhận vào làm bọn họ sẽ lập tức thả người.

Trong đội cũng nghèo, người thì nhiều mà đất thì ít, căn bản bọn họ cũng không hy vọng bọn cháu ở lại cướp miếng ăn.”

Lâm Võ Phong nói, “Tổ của chú thiếu một lao động tạm thời, nhất định chỉ nhận thanh niên trí thức.

Nhân viên tạm thời không có biên chế, không có phí chữa bệnh và không có nhà.

Mọi phúc lợi đều thấp hơn nhân viên chính thức một bậc.

Nếu cháu có hứng thú thì lát nữa chú sẽ lấy hai cuốn sách về máy móc cho cháu mượn đọc, tới mùng mười đi phỏng vấn.”

Tống Hướng Dương đột nhiên ngẩng đầu, “Có cơ hội chuyển chính thức không?”

Lâm Võ Phong lắc đầu, “Không rõ lắm, nếu cháu muốn biết thì để chú hỏi thăm.”

Trang Tiêu Đình bưng hai cái bát đồ hộp đặt trước mặt Tống Hướng Dương và Lý Nhất Minh, hai người không từ chối được thế là cùng ba đứa nhỏ xử lý xong đống hoa quả đóng hộp.

Lý Nhất Minh hồn vía lên mây, nhìn chằm chằm mặt bàn mà ngây người.

Tống Hướng Dương thì không biết là hưng phấn hay khẩn trương mà cái tay cầm thìa cứ run run.

—

Hai vị khách và ba đứa nhỏ ngồi vây quanh bàn ăn cơm ăn đồ hộp.

Ghế ngồi chẳng còn thế là người lớn hai nhà chỉ có thể ngồi một hàng ở mép giường.

Trang Siêu Anh thấp giọng hỏi Lâm Võ Phong, “Kỹ sư Lâm, tôi nghe được tin là thanh niên trí thức có thể trở về hay không chủ yếu là do thành thị nơi quê quán có chịu chấp nhận bọn họ hay không.

Năm trước Bắc Kinh đã có chính sách ‘bệnh là được về’ thế nên rất nhiều thanh niên trí thức đều trở về đó.

Nhưng Thượng Hải lại tỏ vẻ không thể chấp nhận nhiều người như thế nên đa phần thanh niên trí thức của nơi ấy vẫn còn ở nông thôn.”

Tống Oánh biết em gái Trang Siêu Anh cũng là thanh niên trí thức nên hỏi, “Thầy Trang, em gái anh có về được không?”

Trang Siêu Anh lắc lắc đầu.

Tống Oánh nói, “Thầy Trang, anh đi hỏi thăm đi.

Tô Châu có một tổ chức gọi là ‘hội phụ huynh có con cắm đội’.

Bọn họ thường xuyên tụ tập thảo luận chính sách, trao đổi tin tức, lại viết thư báo tin tức về ‘đường tắt’ nói cho con cái mình ở nông thôn để bọn họ có hướng mà tính và mau chóng làm chuẩn bị.

Chị Lục ở xưởng em và chị Vương thường xuyên tới đó, em cũng nghe được một đống.”

Lúc này ba người còn lại mới biết tin tức của Tống Oánh là từ đâu mà tới.

Tống Oánh tích cóp được một bụng tin tức vỉa hè nên gấp gáp chia sẻ với mọi người, “Nhà bên cạnh có cô con gái kết hôn với thanh niên trí thức cùng nông trường nhưng tới từ Thượng Hải.

Nghe nói hiện tại bọn họ đang nháo lên đòi ly hôn sau đó về thành phố rồi lại tái hôn.

Thầy Trang, em gái anh cũng có thể đi đường cong ấy.”

Trang Siêu Anh cười khổ, “Hai năm trước tỉnh Quý Châu nói thanh niên trí thức có thể ghi danh vào học trung học chuyên nghiệp ngành sư phạm hoặc y tế gì đó.

Em gái tôi tính tình mạnh mẽ, nó thi đậu trung học chuyên nghiệp y tế, sau khi tốt nghiệp đã được phân tới bệnh viện của trấn……”

Trang Siêu Anh chuyển câu chuyện, “Hiện tại chính sách ra đời nói người đã kết hôn ở địa phương, hoặc có công việc đều không thể trở về.

Con bé được quốc gia phân công việc nên càng không thể về Tô Châu……”

Tống Oánh nghe thế thì ngây ra, “Thi đậu trung học chuyên nghiệp, có công việc lại không thể về Tô Châu sao?”

Lâm Võ Phong thở dài, “Người ấy mà, một là mệnh, hai là vận, ba là phong thủy, bốn là tích công đức, năm là đọc sách.

Đọc sách chỉ xếp cuối cùng thôi, năm đó chúng ta, năm đó……”

Lâm Võ Phong nhìn về phía ba đứa nhỏ đang vui vẻ ăn đồ hộp và không nói tiếp nữa.

------oOo------