THÁNG THỨ TƯ - MÙA LŨ NGÀY THỨ HAI MƯƠI

Renisenb đứng lặng ngắm dòng sông Nile.

Từ xa nàng có thể nghe thấy một cách mơ hồ tiếng hai anh trai nàng cãi vã về một vấn đề gì đó.

Giọng Sobek cao và tự tin như bao giờ. Anh có thói quen xác định ý kiến của mình một cách chắc chắn, dễ dàng. Giọng Yahmose thì thấp vả lầu bầu, mang vẻ hoang mang, lo lắng. Mà Yahmose thì luôn luôn lo lắng về điều này hoặc điều khác. Anh là con trưởng và trong khi cha anh vắng mặt vì công chuyện làm ăn ở miền Bắc, công việc quản lý đất đai, tài sản ở đây ít nhiều nằm trong tay anh. Yahmose chậm chạp, cẩn thận, hay tìm thấy những khó khăn thật ra không hề có và thiếu hẳn cái vẻ vui tươi, tự tin của Sobek.

Renisenb nhớ lại ngay từ thuở còn thơ ấu nàng vẫn thường nghe hai anh em tranh luận cũng bằng những giọng ấy. Điều đó đột nhiên đem lại cho nàng một cảm giác an toàn... Nàng đang ở nhà. Vâng, nàng đã trở lại nhà...

Thế nhưng khi nàng lại ngắm dòng sông Nile sáng loáng màu xám bạc, thì lòng nàng nổi loạn, cái nỗi đau đớn lại một lần nữa dâng trào lên. Khay, chồng nàng, đã chết... Khay, với khuôn mặt tươi cười và đôi mắt mạnh khỏe... Giờ đây, Khay đang ở cùng với thần Osiris trong thế giới người chết - còn nàng , Renisenb, người vợ yêu quí của Khay, đã bị bỏ lại trơ trọi trên cõi đời này. Tám năm trời họ sống cùng nhau - nàng đến với Khay khi chỉ mới lớn hơn một cô bé chút ít thôi - và giờ đây, góa bụa, nàng trở về nhà của cha nàng cùng với Teti, con của nàng với Khay.

Đối với nàng lúc này có vẻ như chưa bao giờ nàng từng xa nhà.

Nàng hoan nghênh ý tưởng đó...

Nàng muốn quên đi tám năm ấy, tám năm đầy hạnh phúc vô tư, rồi bị xé rách bởi mất mát và đau đớn.

Ừ, phải quên đi, phải loại bỏ chúng ra khỏi tâm trí mình. Một lần nữa hãy trở lại là Renisenb, con gái yêu của Imhotep, vị tư tế của thần Ka, Renisenb, cô gái hồn nhiên, vô tư lự. Lòng thương yêu chồng chính ra là một điều độc ác, bởi nó đã lừa dối nàng bằng sự dịu ngọt. Nàng nhớ như in đôi vai khỏe như thép, cái miệng cười tươi tắn của chồng, thế mà giờ đây, Khay bị chôn kín trong lăng một, người quấn đầy băng, xung quanh chất đầy những lá bùa để bảo vệ cho chàng trong cuộc hành trình nơi thế giới bên kia. Đâu còn có Khay nơi thế giới này để chèo thuyền trên dòng sông Nile và cười vang dưới ánh mặt trời, trong khi đó nàng nằm duỗi dài trong khoang thuyền đặt bé Teti trên đùi, cười theo sau lưng Khay...

Renisenb nói thầm:

"Mình đừng nghĩ đến nữa. Tất cả đã hết rồi. Bây giờ mình đã về lại nhà. Mọi thứ vẫn như xưa. Cả mình nữa, mình cũng sẽ y như ngày xưa. Tất cả đều sẽ như trước. Teti đã quên hết. Kìa, nó đang chơi đùa với mấy đứa trẻ khác".

Nàng quay người đột ngột và trở lại nhà. Ngược chiều với nàng là những con lừa chở nặng đang lầm lũi đi về phía bờ sông. Nàng vượt qua vựa thóc và nhà ngoài, xuyên qua cổng tiến vào sân trong. Không khí trong sân thật vui vẻ. Giữa sân là hồ nhân tạo, bao quanh là những cây hoa lài đang nở hoa, im mát dưới những tán cây sung cao lớn. Teti và mấy đứa trẻ khác đang chơi đùa, giọng chúng cao và trong trẻo. Trong chúng tung tăng y hệt những con bướm nhỏ đang đậu bên mép hồ. Renisenb để ý thấy con mình đang chơi một con sư tử bằng gỗ có miệng há ra ngoạm vào được do một sợi dây kéo, món đồ chơi mà chính nàng rất yêu khi còn bé. Lòng đầy êm ả, nàng lại nghĩ: "Mình đã trở về nhà..." Nơi đây không có gì đổi thay, tất cả đều như xưa. Ở đây đời sống luôn luôn bình yên, bất biến. Dĩ nhiên, Teti bây giờ là một đứa bé, còn nàng là một trong những bà mẹ ở đây, khóa kín trong bốn bức tường nhà cha nàng, nhưng điều cốt yếu của sự vật, cái khung chính, thì vẫn không thay đổi.

Một quả bóng từ lũ trẻ lăn lại phía nàng, Renisenb tung chân đá lại cho lũ trẻ, cười vang.

Nàng đi qua mái hiên với những hàng cột màu tươi thắm, bước vào nhà, xuyên qua căn phòng giữa lớn rộng, vách chạm nổi hình hoa sen và hoa anh túc, rồi vào khu dành riêng cho phụ nữ ở phía sau tòa nhà.

Những tiếng nói cao giọng lại đập vào tai nàng, và một lần nữa, nàng đứng lại thích thú uống lấy những âm thanh quen thuộc của Satipy và Kait ngày xưa. Satipy và Kait vẫn cãi nhau như bao giờ. Cái giọng nói cao, nặng, đầy vẻ khống chế mà nàng còn nhớ rõ như in, Satipy, vợ của Yahmose, anh trai nàng, là một người đàn bà cao lớn, đầy năng lực, lắm lời, đẹp một cách dữ dằn, uy quyền. Mọi người trong nhà đều sợ lời nói của cô và vâng lời cô răm rắp. Ngay chính Yahmose cũng rất cảm phục người vợ uy quyền và quả quyết này; đến nỗi nhiều lúc anh quỵ lụy vợ quá làm cho Renisenb phải tức giận.

Thỉnh thoảng, chen giữa giọng nói cao, mạnh mẽ của Satipy, nàng nghe thấy giọng nói lặng lẽ, bướng bỉnh của Kait. Kait là một người đàn bà to lớn, mặt nhẵn, vợ của anh chàng Sobek đẹp trai và tươi vui. Kait hết lòng tận tụy với con cái và rất ít khi nghĩ hoặc phát biểu điều gì khác ngoài vấn đề con cái. Những khi tranh luận với Satipy, cô vẫn lặp lại những điều đã nói một cách bướng bỉnh lặng lẽ. Rất ít khi cô bày tỏ sự nóng nảy hay nhiệt tình, cũng chẳng bao giờ cô quan tâm đến một vấn đề gì ngoại trừ vấn đề của cô. Sobek hết sức ràng buộc với vợ nhưng anh vẫn nói với Kait những chuyện lăng nhăng của mình, vì anh tin rằng vơ anh giả bộ lắng nghe, thỉnh thoảng chỉ ậm ừ một vài tiếng để tỏ dấu bằng lòng hoặc không rồi sẽ quên không còn nhớ gì hết, vì rằng tâm trí cô khi đó chắc chắn đang bận bịu về mấy đứa nhỏ.

Tiếng Satipy la lớn:

- Thật là xấu hổ, tôi nói thật thế đấy, nếu Yahmose còn có tinh thần của một con chuột nhắt thôi thì hẳn anh ta cũng không chịu đựng nổi. Thế ai chịu trách nhiệm ở đây khi Imhotep vắng mặt? Chính Yahmose. Là vợ Yahmose, đúng ra tôi là người phải được quyền chọn cái gối ấy trước chớ! Cái tên nô lệ da đen ngu như trâu nước ấy đáng lẽ ra phải...

Giọng nói nặng, trầm của Kait cắt ngang:

- Đừng, đừng, bé con, đừng cắn tóc con búp bê. Này, này, kẹo đây, bé ngốc lắm...

- Còn thím nữa, thím không lịch sự một chút nào, thím không hề lắng nghe lời tôi nói, thím cũng chẳng buồn trả lời tôi nữa. Thím thật thô lỗ.

- Cái gối dựa màu xanh của tôi đâu rồi... Ồ, nhìn bé Ankh kìa, nó đang tập đi...

- Thím Kait, thím cũng ngu ngốc như lũ nhỏ này vậy hử, nói thế với thím cũng còn nhẹ đấy. Nhưng rồi thím không thể lãng ra như vậy mãi được đâu. Tôi sẽ có quyền của tôi, bảo cho thím biết...

Renisenb sực tỉnh khi có tiếng bước chân rất nhẹ phía sau, cô quay lại và giật mình, một cảm giác khó chịu cũ kỹ quen thuộc hiện lên khi cô thấy Henet đứng ngay sau lưng mình. Khuôn mặt mỏng dính của Henet nhăn túm lại thành một nụ cười ghê rợn.

- Cô Renisenb, hẳn là cô nghĩ mọi sự chẳng có gì thay đổi. Tôi tự hỏi tại sao chúng ta chịu đựng được cái miệng của Satipy! Đáng lẽ cô Kait phải trả đủa lại mới phải chứ. Chúng mình thật là không may mắn. Tôi thì tôi biết cương vị của tôi. Tôi biết ơn ông chủ, cha cô, đã cho tôi cơm ăn áo mặc. Ông thật tốt và tôi luôn luôn cố hết sức mình. Tôi hết lòng làm việc, nơi này một tay nơi kia một tay. Nói thật, tôi cũng chẳng trông mong ai biết ơn mình. Nếu mẹ cô còn sống thì khác. Bà thật sự yêu quý tôi. Bà đối với tôi như chị em vậy. Bà thật đẹp. Nhưng thôi, tôi đã làm đúng bổn phận và giữ lời hứa với bà khi bà sắp mất: "Henet, cố chăm nom bọn nhỏ". Thế mà mọi người chẳng ai thèm nghĩ gì đến tôi. Ừ, mà họ nghĩ đến làm gì. Tôi chỉ cố gắng giúp ích cho mọi người, thế thôi.

Rồi mụ trườn mình như một con lươn qua cánh tay của Renisenb để vào trong nhà.

Renisenb bỏ đi. Cái cảm giác căm ghét xưa kia về Henet lại dâng lên trong nàng. Cũng thật kỳ, khi mọi ngươi trong nhà này đều có ác cảm với Henet. Chính vì cái giọng khúm núm, cái vẻ tự thương xót, và cái vẻ khoái trá tinh ma ánh lên trong mắt mụ khi tìm được đóm xòe cho những cuộc cải vã của những người trong nhà bùng lên.

Rồi nàng lại nghĩ: "Ừ, nhưng tại sao lại không nhỉ? Bởi vì chính Henet cũng phải tự tìm cách giải trí chứ. Đời sống quả thật nghiệt ngã với mụ ta. Mụ làm việc như một đứa hạ tiện và chẳng ai thèm biết ơn mụ. Mà thật chẳng ai biết ơn mụ được. Cái cách mụ luôn luôn bắt mọi người chú ý vào vai trò, vào giá trị của mụ đã làm nguội đi bất cứ tình cảm độ lượng nào vừa nhen nhúm lên trong người khác.

Renisenb nghĩ Henet là loại người mà định mệnh bắt phải tận tụy với kẻ khác trong khi ngược lại mụ không được ai tận tụy với mụ cả. Hình dáng mụ không có gì quyến rũ, lại có vẻ ngu ngốc nữa. Thế tuy nhiên mụ lại biết chuyện rất nhanh. Cách mụ đi âm thầm không một tiếng động, lỗ tai thính như chồn, cặp mắt láo liêng của mụ khiến người ta chắc chắn rằng không có gì bí mật giữ được lâu trước mụ. Có khi mụ giữ bí mật đó cho riêng mình, khi khác thì mụ đi thóc mách từ người này qua người khác, thì thào một hồi rồi đứng lui một bước ngắm nhìn kẻ đối diện, khoái trá quan sát kết quả sự thóc mách của mình.

Có lần mọi người trong gia đình đã van nài Imhotep đuổi mụ đi nhưng Imhotep không bao giờ nghe theo một điều như vậy. Có lẽ ông là người duy nhất trong nhà này ưa thích mụ, và mụ cũng đáp lại ông chủ bằng một sự tận tụy thái quá khiến cho mọi người trong nhà, trừ ông ra, đều cảm thấy buồn nôn.

Renisenb đứng tần ngần một lát, lắng nghe tiếng cải vã của hai người chị dâu mỗi lúc một to giọng - do những lời đâm thọc lúc nãy của Henet - rồi chậm rãi bước về phía căn phòng nhỏ nơi bà nội nàng ở với hai đứa bé gái nô lệ da đen dùng để sai vặt. Esa, bà nội nàng, hiện giờ đang bận rộn xem xét chiếc áo may bằng vải gai trước mặt bà.

Vâng, quả vậy. Tất cả đều hệt như xưa. Không ai buồn chú ý đến Renisenb đang đứng yên lặng nghe. Esa có còm cõi đi một chút, thế thôi. Giọng nói của bà thì vẫn như cũ, từng tiếng một. Renisenb vẫn nhớ rõ như in khi nàng rời khỏi nhà tám năm trước đây.

Renisenb nhẹ nhàng bước ra ngoài. Esa cũng như hai cô bé da đen không chú ý đến nàng. Trong một lúc, Renisenb dừng lại ở cửa nhà bếp. Mùi thịt vịt nướng, tiếng nói chuyện, tiếng cười, tiếng cãi vã, vẫn tiếp tục, cả một nồi rau đang chờ sửa soạn để đem lên bàn ăn.

Renisenb đứng lặng yên, mắt nhắm nghiền. Từ nơi đang đứng, nàng có thể nghe thấy tất cả mọi thứ tiếng đang diễn ra. Tiến ồn ào đa dạng, phong phú trong nhà bếp; giọng cao và sắc của bà nội nàng, giọng áp đảo của Satipy và, rất nhỏ, giọng trầm, bướng bỉnh của Kait. Thật là tập hợp đủ giọng đàn bà - chuyện trò, cười đùa, phàn nàn, kêu nài...

Và đột nhiên, Renisenb cứng người lại, nàng thấy bị vây hãm ngột ngạt trong cái thế giới nữ tính ngoan cố và cục mịch này. Đàn bà, những người đàn bà ồn ào lắm chuyện thay. Một nhà đầy cả đàn bà, không bao giờ yên lặng, không bao giờ hòa hoãn, luôn luôn chuyện trò, luôn luôn kêu nài, nói đủ thứ chuyện, và không bao giờ, không bao giờ làm...

Và Khay, Khay lặng lẽ và chăm chú trên chiếc thuyền nhỏ, tâm trí tập trung vào con cá chàng sắp đâm được.

Không một tiếng chắc lưỡi, trong suốt cái công việc căng thẳng, liên tục này...

Renisenb ra khỏi nhà. Không khí bên ngoài nóng, sáng chói và yên lặng. Nàng nhìn thấy Sobek đang từ ngoài ruộng trở về và từ đằng xa, Yahmose đang đi về phía Lăng Mộ.

Nàng quay người và đi theo con đường dẫn đến những tảng đá đặt nơi Lăng. Đây chính là Lăng Mộ của Meritaph, cha nàng chính là người chủ tế giữ trách nhiệm coi sóc Lăng. Tất cả đất đai tài sản này là một phần sở hữu của Lăng Mộ này.

Khi Imhotep đi vắng thì công việc tế thần Ka thuộc về Yahmose, anh nàng. Lúc Renisenb theo con đường dốc và hẹp đến nơi, Yahmose đang thảo luận với Hori, người thư quan làm việc cho cha nàng trong căn phòng nhỏ bằng đá, bên cạnh căn phòng tế của Lăng.

Cả Yahmose và Hori đều mỉm cười khi thấy Renisenb đến. Nàng ngồi xuống cạnh họ. Nàng vẫn luôn luôn yêu mến Yahmose. Anh dịu dàng, nhiệt tình với nàng. Cách xử sự của anh bao giờ cũng nhẹ nhàng, dễ thương. Hori cũng vậy. Anh hết sức cưng chiều cô bé Renisenb và thường hay sữa chữa các món đồ chơi cho cô bé ngày xưa. Khi nàng rời nhà đi lấy chồng, anh còn là một chàng trai trẻ trầm ngâm, ít nói nhưng nhạy cảm và khéo léo. Nhìn Hori nàng nghĩ mặc dầu anh có già đi nhưng trông anh chẳng thay đổi chút nào. Nụ cười trầm ngâm của anh vẫn y hệt như ngày xưa mà cô còn nhớ rất rõ.

Hai người đang thì thào to nhỏ:

- Bảy mươi ba bó lúa mạch...

- Như vậy, tổng số là hai trăm ba mươi và một trăm hai mươi giạ lúa mạch.

- Đúng vậy, nhưng còn vấn đề giá gỗ, à còn ngũ cốc thì đổi lấy dầu ở Perban...

Renisenb ngồi im lặng, thích thú trong tiếng thì thào của hai người đàn ông. Rồi Yahmose đứng dậy đi ra sau khi đưa lại cuộn giấy cho Hori. Renisenb đưa tay sờ cuộn giấy rồi hỏi Hori:

- Có phải do cha em gởi về?

Hori gật đầu. Nàng tò mò hỏi:

- Trong giấy này cha em nói gì vậy?

Nàng mở cuộn giấy và chăm chú nhìn vào những dấu hiệu viết theo kiểu của một người thư quan chuyên nghiệp ở Heracleopolia. Hori đọc:

- Người phục vụ của Đẳng cấp, người tôi tớ của thần Ka là Imhotep nói rằng: Mong các người sống lâu mãi mãi. Mong thần Masisaph, chúa tể của Heracleopolia và tất cả các thần khác giúp đỡ độ trì các người. Tôi Imhotep, kẻ tôi tớ của thần Ka thưa với mẹ là Esa có được an toàn, sức khỏe không?

Còn mọi người khác trong nhà, các con, có được mạnh khỏe? Còn Yahmose, con trai của tôi, con thế nào, cố gắng làm mọi việc tốt nhất cho cha nhé! Nếu con siêng năng cha sẽ cầu nguyện thần linh cho con...!

Renisenb bật cười:

- Tôi nghiệp anh Yahmose. Em chắc chắn là anh ấy làm đến bở hơi tai.

Lời khuyến khích ấy của cha trong thư làm ông sống động trước mắt nàng: cái tính tự phụ, hơi huênh hoang một tí, cái tính luôn luôn khuyến khích và ra lệnh cho người khác.

Hori đọc tiếp:

- Hết sức chăm sóc Ipy con của cha. Cha nghe nói nó có điều không bằng lòng. Cũng nên nhắc chừng Satipy đối xử với Henet. Nhớ điều này; đừng quên viết cho cha về đay và dầu. Canh chừng việc sản xuất ngũ cốc, canh chừng mọi thứ cho cha, cha sẽ giao cho con trách nhiệm. Nếu đất đai của cha bị ngập lũ, chỉ trông nhờ ở con và Sobek.

Renisenb nói một cách vui vẻ:

- Cha em luôn luôn như xưa, ông cứ nghĩ rằng vắng ông thì không ai làm việc gì xong được.

Nàng buông cuộn giấy xuống và thì thầm:

- Mọi sự đều y như ngày xưa...

Hori im lặng không trả lời. Anh lấy một tờ giấy và bắt đầu viết, Renisenb lơ đãng nhìn anh một lúc. Nàng thấy hài lòng, êm ả quá đến nỗi không thể thốt nên lời. Một hồi lâu nàng nói, mơ mộng:

- Biết viết chữ trên giấy thật thú nhỉ? Tại sao tất cả mọi người không học viết anh nhỉ?

- Không cần thiết.

- Không cần thiết, có lẽ, nhưng hẳn là thú lắm.

- Cô thật thấy thế sao. Có gì khác nếu như cô biết viết?

Renisenb ngẩm nghĩ một lát, rồi nàng nói chậm rãi:

- Khi anh hỏi em như thế, em thật sự cũng không biết em phải trả lời ra sao...

- Hiện tại thì chỉ một ít thư quan là đủ cần thiết cho cả một vùng đất đai rộng lớn, nhưng rồi một ngày sắp tới, tôi tưởng tượng sẽ có cả một đội quân thư quan trên toàn cõi Ai Cập.

- Thì đó là một điều hay chứ sao?

Hori chậm rãi:

- Tôi không chắc như vậy.

- Tại sao?

- Bởi vì, Renisenb ạ, thật dễ dàng và tốn rất ít sức khi viết trên giấy "mười giạ lúa mạch" hay "một trăm con bò" hoặc "mười bành mộng lúa" - và điều được viết ra có vẻ như là vật thật, và thế là người viết hay người thư quan sẽ đi đến chỗ khinh thị người cày ruộng, người gặt lúa và người nuôi súc vật. Nhưng đồng thời chỉ có những ruộng lúa đó, súc vật đó mới là thật, chúng không phải chỉ là những dấu mực trên giấy. Và khi tất cả những tài liệu, những cuộn giấy ghi lại con số bị hủy diệt, tất cả những người thư quan bỏ đi thì những người lao động, những người cày ruộng gặt lúa vẫn tiếp tục và Ai Cập vẫn sống.

Renisenb nhìn anh, lắng nghe chăm chú. Nàng nói chậm rãi:

- Vâng. Em hiểu điều anh nói. Chỉ những gì mình có thể thấy, sờ, và ăn được là thật thôi. Mình viết "Tôi có hai trăm bốn mươi giạ lúa", không có nghĩa gì trừ khi mình có chừng đó lúa thật. Người ta có thể viết dối.

Hori bật cười, nhìn vào khuôn mặt nghiêm trọng của nàng. Bỗng Renisenb nói:

- Anh chữa con sư tử cho em, lâu rồi, anh còn nhớ không? Hiện giờ Teti đang chơi nó. Cũng vẫn con sư tử gỗ ấy.

Nàng ngừng một lúc rồi chỉ nói:

- Khi Khay về với thần Osiris, em rất buồn. Nhưng bây giờ em đã về lại nhà, em sẽ hạnh phúc trở lại và sẽ quên đi. Bởi vì ở đây mọi thứ đều như xưa. Không có gì thay đổi cả.

- Cô thật sự nghĩ như vậy?

Nàng nhìn chăm chăm vào anh:

- Anh muốn nói gì, anh Hori?

- Tôi muốn nói là luôn luôn có sự thay đổi. Tám năm là tám năm.

Nàng nói một cách bướng bỉnh:

- Không có gì thay đổi ở đây hết.

- Vậy thì nó phải thay đổi.

- Không. Không. Em muốn mọi sự như cũ.

- Nhưng, chính cô cũng không phải là cô Renisenb ngày trước, khi cô đi lấy Khay.

- Không, em vẫn như cũ, hoặc nếu trước kia em có khác đi, thì giờ đây em sẽ lại là Renisenb như xưa.

Hori vẫn lắc đầu:

- Cô không thể trở lại như xưa Renisenb ạ. Giống như những con tính của tôi đây này. Tôi lấy một phần hai và công vào đó một phần tư, rồi thêm một phần mười, rồi một phần hai mươi bốn... và cuối cùng, cô thấy đó, là một con số hoàn toàn khác.

- Nhưng em vẫn là Renisenb.

- Nhưng cái cô Renisenb ấy đã có một cái gì đó thêm vào cuộc đời mình, và cô ấy trở thành một Renisenb khác.

- Không mà, như anh chẳng hạn, anh vẫn là Hori như cũ. - Cô thêm - Đúng vậy, và anh Yahmose vẫn là anh Yahmose như ngày xưa, lo âu bận rộn, còn chị Satipy thì vẫn lên mặt khoác lác với anh ấy, chị ấy với chị Kait thì vẫn cãi vã nhau suốt ngày về một tấm thảm nào đó, về từng hạt cườm và chút nữa đây, khi em trở về nhà, thì có thể hai chị em họ lại cười đùa vui vẻ với nhau như hai người bạn tốt. Henet thì vẫn lê la khắp nơi, nghe ngóng, khúm núm, quỵ lụy cố tỏ bày lòng trung thành tận tụy của mình. Và bà nội em thì vẫn luôn om sòm với hai đứa tớ gái về một tấm vải nào đó. Tất cả đều như cũ. Còn mai mốt cha em có về thì sẽ om sòm cả lên: "Sao không làm cái này, đáng lẽ phải làm cái kia". Nghe vậy, anh Yahmose sẽ lo lắng, còn anh Sobek thì cười xấc xược và cha em thì sẽ làm hư Ipy bây giờ đã mười sáu tuổi, cũng như ông đã nuông chìu làm hư nó tám năm trước đây. Anh thấy chưa, mọi sự chẳng có gì thay đổi hết.

Nàng ngừng nói, hụt hơi.

Hori thở dài, rồi anh nói dịu dàng:

- Cô không hiểu, Renisenb ạ. Có một thứ tai họa đến từ bên ngoài, nó tấn công hủy hoại mọi vật và ai cũng thấy nó, nhưng có một sự hư hoại nẩy mầm từ bên trong, không có một dấu hiệu gì lộ ra ngoài. Nó phát triển chậm chạp, ngày này qua ngày khác, cho đến khi toàn bộ trái cây bị ung thối - bị tiêu hủy bởi căn bệnh.

Renisenb nhìn anh chăm chăm. Anh nói hầu như lơ đãng, như thể anh không nói với nàng mà tự nói với mình.

Nàng kêu lên:

- Anh muốn nói gì vậy, anh Hori? Anh làm em sợ.

- Chính tôi, tôi cũng sợ.

- Nhưng anh muốn nói gì cơ chứ. Anh muốn nói đến tai họa gì vậy?

Anh nhìn nàng và đột nhiên, mỉm cười:

- Hãy quên điều tôi vừa nói đi, Renisenb. Tôi chỉ muốn nói về những căn bệnh đang tấn công mùa màng.

Renisenb thở ra nhẹ nhõm:

- Thế thì em mừng. Em cứ nghĩ... em cũng không biết em nghĩ gì nữa...