Thật ra Minh Tịnh không hề có ý kể chuyện cười gì, cái suy nghĩ này của cô đã tồn tại rất lâu rồi. Khi cô mới lên lớp hai, Minh Đại Bằng và Chu Tiểu Lượng đều đi công tác bên Đức, Minh Tịnh nghỉ hè đương nhiên sang đó đoàn tụ cùng với họ như thường lệ. Nước Đức nằm ở Bắc Âu, thời tiết trong năm dịu dàng nhất vào mùa hạ, thoải mái mát mẻ rất hợp lòng người. Bọn họ thuê một căn chung cư nằm ở tầng ba, bên cạnh có một công viên, đối diện là một ngôi nhà thờ cổ, Chủ nhật hàng tuần đều có rất nhiều người ăn mặc trang trọng tới đó để nghe giảng đạo. Hồi ấy Minh Tịnh đã có thể nói được một chút tiếng Anh bập bõm, nhưng mà tiếng Đức thì lại hoàn toàn mù tịt. Mà người Đức vốn kiêu hãnh, nếu không thực sự cần thiết thì nhất định sẽ không hạ mình đi học tiếng Anh. Những nơi công cộng ở Đức cơ bản không có chỉ dẫn tiếng Anh, màn hình điện tử ở nhà ga, sân bay, quảng trường các kiểu phần đa cũng là tiếng Đức. Người Đức cũng nghiêm khắc và kỷ luật, họ thường yêu cầu người khác điều chỉnh theo nhịp độ và tác phong của mình chứ không phải là nhân nhượng và thay đổi bản thân cho hài hòa với đối phương.

Minh Tịnh làm người câm ở nước Đức tròn hai tháng. Hàng xóm bên cạnh chỗ cô là một cậu bé cũng tầm tuổi cô, thường xuyên sang nhà chơi cùng Minh Tịnh. Khi ấy, việc cô làm nhiều nhất chính là cười, tuyệt không cất lời một tiếng, ngay cả tiếng Trung cũng không. Cậu bé hàng xóm có một đôi mắt màu lam, mỗi lần nhìn cô dường như đều rất u buồn.

Ngày Minh Tịnh về nước, Minh Đại Bằng có nhiệm vụ phải đi phỏng vấn, mình Chu Tiểu Lượng đưa con gái ra sân bay, tìm được tiếp viên của hãng hàng không nọ thì cũng không quên nhờ vả bọn họ chăm sóc cô trên đường về. Mọi chuyện thoạt đầu có vẻ xuôi chèo mát mái, các tiếp viên hàng không ở đó còn đưa Minh Tịnh tới phòng nghỉ VIP, cho cô đồ uống đồ ăn các thứ. Minh Tịnh ngồi đấy một hồi thì không biết do hồi hộp căng thẳng hay là bởi ăn phải thứ gì đó có vấn đề, bụng đột nhiên đau thắt lại, quýnh quáng chạy thẳng vào trong toilet. Tới khi Minh Tịnh ra ngoài thì máy bay đã bay rồi. Đội tiếp viên còn nói bọn họ dùng tiếng Đức gọi cô tới ba lượt lận, khiến cho Minh Tịnh lớn tiếng khóc òa ở ngay trước cổng tàu bay. Cũng may là họ vẫn có trách nhiệm, lập tức giúp cô đổi sang chuyến bay kế tiếp, ngặt nỗi lần này Minh Tịnh lại phải quá cảnh ở Singapore. Lúc máy bay tới được Singapore thì đã là ba giờ đêm. Minh Tịnh năm ấy vẫn còn chưa tới mười tuổi, nhỏ bé thực sự. Cô đưa mắt về phương xa, ngắm nhìn ánh đèn lộng lẫy như bầu trời đầy sao sáng, đột nhiên cảm nhận được rất sâu sắc cái gì gọi là cô độc. Từ ấy về sau, cô đem lòng hận tiếng Đức. Mà cách hận của Minh Tịnh thì cũng vô cùng đặc biệt, không phải vứt bỏ, mà là dung nhập.

…

Hôm nay là một ngày may mắn của Minh Tịnh, cả hai lớp đều học chung một phòng, không phải chạy đi chạy lại. Sơn Béo vui vẻ phác họa một mẫu ô tô đầu to đuôi nhỏ lên giấy. Cậu chàng đi học không chỉ rất hiếm khi nghe giảng bài mà còn thích buôn chuyện phiếm. Minh Tịnh so với Sơn Béo cũng chả khá khẩm hơn gì, hai người coi như ngưu tầm ngưu, mã tầm mã như nhau cả.

“Bọn họ bảo thứ Bảy này cùng nhau đi xem chào cờ, cậu có đi không?” Sơn Béo hỏi.

“Bọn họ” mà Sơn Béo nói chính là bang phái của Hồ Nhã Lan, hầu như mọi chuyện lớn nhỏ trong lớp đều do họ quyết định cả. Khi ứng cử ban cán bộ, họ chiếm được tới ba phần tư ghế. Hồ Nhã Lan tựa như vẫn còn băn khoăn điều gì, kiến nghị thành lập thêm một chức danh gọi là cán sự đời sống, chẳng hạn phụ trách lấy chuyển phát nhanh, bưu kiện gì đó cho các thành viên trong lớp mỗi ngày. Người mà cô nàng đề cử chính là Minh Tịnh. Cả lớp vỗ tay phụ họa, chỉ riêng mình Sơn Béo lại thấy cực kỳ khó chịu. Minh Tịnh thì vẫn ung dung cười hì hì nói: “Được á! Bên ngoài tuyển người đưa cơm không cần có bằng cấp gì, mỗi lần là được năm tệ. Mình bằng cấp cao như thế, thôi tính hai mươi tệ đi, nếu mà các cậu muốn bo thêm nhiều hơn nữa thì mình cũng xin đa tạ.”

Có người thấp giọng nói: “Tính ăn cướp hả!”

Minh Tịnh nghiêm trang đáp lời: “Kiếm tiền trên sức lao động của mình vốn là một chuyện thiên kinh địa nghĩa, mọi người ai không thể đưa nổi tiền thì tự tay mà làm thôi. Đương nhiên nếu là người tàn tật hoặc bị thương thì mình vẫn hỗ trợ được.”

Không có ai lên tiếng nữa. Chuyện cán sự đời sống, sau đó cũng chẳng còn ai đề cập. Trước khi rời đi, Hồ Nhã Lan còn liếc nhìn Minh Tịnh thật lâu. Sơn Béo thì giơ ngón tay cái tán thưởng, từ ấy về sau càng coi Minh Tịnh như là Thiên Lôi, một mực chỉ đâu đánh đó.

“Cậu có đi không?” Minh Tịnh lại hỏi ngược lại. Sắp tới là ngày Quốc khánh, sẽ có rất đông du khách ào ạt kéo về quảng trường, thậm chí nhiều tuyến xe buýt còn phải thay đổi lộ trình trong thời gian cập rập này.

“Không đi, lâu lắm mình không được đánh một giấc đã đời rồi, hơn nữa cũng chả có gì mà nói với cả đám người đó cả. Cậu cũng đừng có đi!” Sơn Béo sợ Minh Tịnh không cẩn thận lại lưu lạc ra đó làm nền cho Hồ Nhã Lan. Trước kia Sơn Béo vốn còn cảm thấy Hồ Nhã Lan khá tốt, mỗi lần đến lớp tan lớp đều chờ Minh Tịnh đi cùng, trên đường còn khoác tay cô vô cùng thân thiết. Nhưng sau cái vụ cán sự đời sống kia, Sơn Béo đã nhận ra Hồ Nhã Lan cùng lắm chỉ xem Minh Tịnh như một đứa a hoàn dùng để sai bảo không hơn. Cô ta cũng có thể diện quá cơ đấy, chả phải chỉ là ngoại hình ưa nhìn một chút thôi sao? Hồ Nhã Lan cậy mình quen biết hai đại nam thần Nhan Hạo Nghiêm Hạo, lại có Hồ Nhã Trúc là chị gái nên ngày nào cũng túm tụm cùng ba người ấy ăn cơm tản bộ với nhau, tựa một khung cảnh riêng biệt trong khuôn viên trường họ vậy.

Minh Tịnh nháy mắt với Sơn Béo: “Được rồi, nghe cậu.”

Thật ra Sơn Béo cũng lo lắng quá nhiều rồi. Trừ khi Minh Tịnh tự nguyện, bằng không ai có thể bắt nạt được cô cơ chứ? Một diễn viên nổi tiếng đã từng nói: “Khi bạn sắm vai người xấu, không phải chỉ cần trưng ra vẻ mặt dữ tợn, hung hăng trợn mắt nhìn người ta miết là được. Loại kỹ thuật diễn này tuy rằng có thể khiến cho người xem hiểu ngay, nhưng mà lại quá phù phiếm. Kỹ thuật diễn xuất chân chính là phải khiến cho khán giả cảm thấy nhìn bạn bề ngoài trông rất bình thường, nhưng sự độc địa của bạn lại thể hiện ra được ở từng chi tiết nhỏ.” Hồ Nhã Lan chính là cái kẻ có kỹ thuật phù phiếm ấy, nếu không phải nhờ Minh Tịnh phối hợp diễn xuất thì có là fan não tàn cũng chẳng bằng lòng bỏ tiền ra mua vé đâu. Còn về kỹ thuật chân chính ấy à, Minh Tịnh nhéo cằm nghĩ ngợi, hiện giờ mọi người đều chưa tới độ, phải quan sát thêm mấy năm nữa mới rõ được.

Chẳng bao lâu sau, Minh Tịnh đã biết chính mình cũng sẽ có lúc nhìn lầm.

…

Phải nghe Cao Tiểu Thanh nói thì Minh Tịnh mới biết được biệt hiệu của mình là Nouveau Riche. Cô tài hèn chữ ít, thật sự không hiểu nó có nghĩa gì, phải lên Baidu tra xét thì mới bừng tỉnh đại ngộ. Đây là một từ tiếng Pháp dùng để chỉ những kẻ trong thời gian ngắn có được một khối tài sản khả quan, nói một cách nhã nhặn thì là tân quý, nói một cách thô tục thì là nhà giàu mới nổi. Trong tiếng Trung, “nhà giàu mới nổi” cũng chẳng phải cụm từ gì hay ho. Trong chương thứ nhất của “Quan trường hiện hình ký”, Lý Bảo Gia từng viết: “Ta từng hầu hạ không ít quan to trong các phủ lớn, hàn lâm có, thượng thư cũng có, nhưng chưa thấy ai như tên nhà giàu mới nổi hèn hạ này, ở trước mặt chúng ta còn huênh hoang ra vẻ lão gia.” Trong chương thứ nhất của “Người Bắc Kinh”, Tào Ngu từng viết: “Cái tay nhà giàu mới nổi nhà bên ngày ngày đều tìm chúng tôi siết nợ.”

Minh Tịnh còn chưa lên tiếng, Cao Tiểu Thanh đã nhảy dựng lên, bộ dạng vô cùng căm phẫn: “Không hiểu là ai lại thiếu đạo đức đến thế, mắng chửi người ta quá đáng. Có tiền thì làm sao chứ, đâu có ăn cướp ăn trộm của ai, liên quan quái gì đến họ? Đúng là ghen ăn tức ở một cách lộ liễu quá mà.”

Minh Tịnh cũng không hùa theo cô nàng. Cô chạy vào trong nhà vệ sinh soi gương, muốn nhìn cho thật kỹ xem hào quang địa chủ chói lóa mà họ ám chỉ rốt cuộc là phát ra từ chỗ nào. Cuối cùng vẫn là Sơn Béo thậm thụt nói cho cô biết: “Bọn họ đều truyền tai nhau rằng bố cậu là ông chủ một quặng than ở Sơn Tây, phòng VIP ký túc xá cũng là ông ấy bỏ tiền ra mua, nếu không chuyện tốt như thế làm sao có thể rơi ngay trúng đầu cậu được? Mình nghĩ chủ yếu vẫn là màu da này gây họa thôi.”

“Minh Tịnh, mình bảo, cậu không thể cứ thế mà lơ đi, nhất định phải tóm cho bằng được cái kẻ đầu sỏ ra ngoài ánh sáng, bằng không sau này không biết bọn họ còn bắt nạt cậu đến thế nào nữa! Cậu nhất định phải nghe mình nói đấy!” Cao Tiểu Thanh tức giận đến mức đỏ mặt tía tai.

“Ừ ừ!” Minh Tịnh gật gật đầu, sau đó rút thẻ ăn ra. “Hôm nay ăn chỗ nào nhỉ?”

“Nhà ăn số sáu đi, mình nghe bảo bên ấy có món sườn xào chua ngọt ngon lắm, mình muốn ăn thử mấy miếng xem sao.” Nhắc đến chủ đề ăn uống, Cao Tiểu Thanh bỗng dưng cũng thấy cồn cào.

Cao Tiểu Thanh vốn là một cô gái nhỏ ở nơi thôn quê đúng nghĩa, tuy rằng hiện giờ nhìn từ bên ngoài không thấy vết tích gì của gốc gác ấy nữa nhưng mỗi lần mở miệng ra thì vẫn đặc sệt giọng quê, chẳng khác nào là tự mình giới thiệu. Thật ra vào Kinh Đại, thành thị hay nông thôn, tỉnh này hay là tỉnh kia cũng đều chẳng quan trọng mấy, chủ yếu vẫn là phải xem có nhiều bạn bè không thôi.

Cao Tiểu Thanh đã từng rất muốn gia nhập bang phái của Hồ Nhã Lan, chỉ tiếc là không thành công. Cô nàng và một cô bạn cùng lớp khác cũng từng tổ chức một phái riêng của hai người, nhưng sau đó không rõ vì nguyên do gì mà lại tan đàn xẻ nghé. Lúc này Cao Tiểu Thanh mới chuyển ánh mắt về hướng Minh Tịnh, càng nhìn càng thấy Minh Tịnh và mình thuộc về cùng một giai cấp. Thế là cô nàng chủ động cùng Minh Tịnh đi vệ sinh, đi siêu thị, lúc nào cũng hận rèn sắt không thành thép mà thủ thỉ bên tai cô: “Cái cậu mập dễ thương kia dù sao cũng là con trai, cậu cứ cùng cậu ấy dính nhau như hình với bóng là có ý định gì hả?”

Minh Tịnh muốn nói rằng cô nàng nghĩ nhiều rồi, nhưng xem cái vẻ mặt chân thành tha thiết ấy, cũng chỉ cười trừ cho qua.

Sau khi đã hiểu sơ sơ tính tình của từng thầy cô giáo trong khoa, Sơn Béo bắt đầu trốn học có chọn lọc để chạy sang nghe giảng ở bên Kỹ thuật Ô tô, thế là Minh Tịnh liền chấp nhận để cho Cao Tiểu Thanh ở bên mình. Minh Tịnh vốn là một người rất dễ thích ứng với mọi hoàn cảnh, ai đến ai đi, cô cũng chẳng bận tâm nhiều. Cô cảm thấy Cao Tiểu Thanh rất nhiệt tình, chân thành, cần mẫn, chỉ có mỗi mấy nhược điểm cỏn con là thích lên mặt dạy đời với hóng hớt chuyện thiên hạ mà thôi.

Nhà ăn số sáu cách khu giảng đường hơi xa, phải đi qua khoảng nửa khuôn viên trường mới tới. Hai ngày hôm nay Bắc Kinh đổ mưa, cứ hết một đợt mưa rào lại đến một bận mưa thu. Cái se lạnh đậm vị thu len lỏi vào tảng sáng cùng đêm khuya, một chiếc áo ngắn cộc tay đã không còn đủ để chống chọi với gió mùa. Minh Tịnh hôm nay ăn mặc cũng khá bình thường, một chiếc cardigan len màu khói, một chiếc sơ mi màu trắng cùng quần tây mỏng kẻ sọc. Chỉ có điều là bên ngoài tay cô lại có thêm một cặp ống tay áo chấm bi xanh viền ren nữa, khiến cho Minh Tịnh từ một nữ sinh văn nghệ văn gừng biến thành một nữ công nhân làm việc tại nhà máy sợi. Mọi người gặp trên đường đi ai cũng nhìn trộm cô từ khóe mắt, còn cô thì lại mỉm cười với họ. Chỉ có Cao Tiểu Thanh là mặt mày đen sì suốt cả chặng đường.

“Hôm nay khoa Luật lại mở một phiên tòa đấy,” nhắc tới chuyện này thì Cao Tiểu Thanh bỗng nhiên cả người sáng láng, y như là ánh mặt trời chói lọi rọi qua một tầng mây mù đen đặc.

Minh Tịnh ậm ừ một tiếng, cũng không để ý cho lắm. Cô đã sớm nghe nói bên khoa Luật thường tổ chức những phiên tòa giả định cứ khoảng hai lần mỗi tháng, toàn bộ quá trình là giả nhưng lại mô phỏng y như một phiên tòa thật. Mỗi lần khoa Luật mở tòa, khoa Báo chí đều truyền hình trực tiếp cả. Thậm chí còn có cả một đám người lâu nhâu cầm máy ảnh cùng micro đến lấy tin như thật vậy.

“Không biết lần này là ai đóng thẩm phán nhỉ?” Cao Tiểu Thanh kích động che miệng lại, hai gò má đỏ bừng bừng.

“Thẩm phán Nghiêm, xin hỏi anh có nhận xét gì về vụ án hôm nay?”

“Thẩm phán Nghiêm, xin hãy phát biểu một chút về cảm giác của anh lúc này ạ.”

“Thẩm phán Nghiêm, anh nghĩ vụ án này nên cân nhắc mức xử phạt như thế nào?”

…

Cả thế giới bỗng chốc trở nên tĩnh lặng. Minh Tịnh mở to đôi mắt ngắm nhìn Nghiêm Hạo trong bộ trang phục thẩm phán trước mặt. Cô đã sớm biết anh có đôi mắt đen láy cùng cặp lông mày cứng cỏi, cả người ngời ngời hào khí, nhưng chưa từng có cảm giác không ai mặc áo bào thẩm phán hợp hơn anh như lúc này. Màu đen uy nghiêm trang trọng, trên vạt áo đỏ phía trước là một hàng cúc màu vàng tượng trưng cho sự trưởng thành của trí tuệ cùng khả năng phán đoán độc lập và lý trí.

Nhan Hạo cạnh đó cũng khoác trên mình một bộ âu phục rất lịch sự. Hôm nay anh sắm vai luật sư bào chữa, đứng cạnh Nghiêm Hạo trông cũng khá là bảnh bao, nhưng không tạo cho người ta cảm giác về sự tín nhiệm, an toàn cùng với ý thức trách nhiệm như người bạn học của mình. Minh Tịnh xuýt chút nữa thì đã mềm nhũn hai chân, quỳ xuống trước mặt Nghiêm Hạo hô to: Thanh thiên đại lão gia, dân nữ bị oan, xin ngài hãy giúp dân nữ diệt trừ tên đốn mạt đang đứng bên cạnh ngài đi!

Nghiêm Hạo có vẻ khá thản nhiên khi ứng phó với những người bên khoa Báo chí đang đứng vây chặt lấy anh. Cuối cùng, không biết là ai nghịch ngợm hỏi một câu: “Học trưởng Nghiêm, xin hỏi tiêu chuẩn chọn bạn gái của anh là gì ạ?”, anh tự nhiên lại im bặt. Nhan Hạo thấy vậy thì liền nhướng mày gian trá, mau miệng thay anh trả lời: “Chuyện này mà còn phải hỏi nữa à? Lên được phòng khách, xuống được phòng bếp.”

“Thế chẳng phải là người phụ nữ vừa tài giỏi vừa đảm đang khôn khéo như là Dương Giáng() hay sao?” Có người lên tiếng trêu chọc.

Trong mắt Nghiêm Hạo xẹt qua một chút mong mỏi dịu dàng: “Cũng không yêu cầu cao đến vậy, chỉ cần thích nhau là đủ rồi.”

Mọi người không quá hài lòng với đáp án mơ hồ này. Nhan Hạo dùng khuỷu tay huých huých Nghiêm Hạo một chút, hí hửng hỏi: “Không phải là cậu để ý đến ai rồi chứ?”

“Cậu nói xem?” Nghiêm Hạo gật đầu chào mọi người, sau đó đi vào phòng thay quần áo.

Nhan Hạo nhún vai, tự mình lẩm bẩm: “Nghiêm công tử mà động tâm thì ai dám nói không phải vinh hạnh của kẻ kia chứ?”

“Toàn là một đám hoa si, thực sự chịu không nổi mà,” Cao Tiểu Thanh thì thầm bên tai Minh Tịnh. Minh Tịnh chép chép miệng, chăm chăm kéo cô nàng về phía nhà ăn số sáu. Hai người họ gần như đến ngay sát nút Nghiêm Hạo và Nhan Hạo, chỉ biết bất lực trơ mắt nhìn hai miếng sườn xào chua ngọt cuối cùng bị Nhan Hạo cuỗm đi mất.

“No chết anh đi!” Minh Tịnh nhìn theo bóng lưng Nhan Hạo, lớn tiếng nguyền rủa.

Nhan Hạo quay đầu cười khoái chí. Nghiêm Hạo ngồi vào bàn, hờ hững liếc qua Minh Tịnh một chút, vẻ mặt vẫn lạnh nhạt như thường ngày.

“Sau này đừng tới nhà ăn này nữa.” Minh Tịnh nhìn chỗ nào cũng cảm thấy không vừa mắt, ngay cả hồ Hoa Anh Đào trong truyền thuyết kia cũng chỉ trông như một vũng nước đọng chẳng có gì là đặc sắc. Cô đã từng thấy qua vô số sông nước mỹ lệ hơn thế rất nhiều.

Dù không ăn được sườn xào chua ngọt nhưng tâm tình của Cao Tiểu Thanh vẫn có vẻ như chẳng hề ảnh hưởng gì cả: “Cậu không thích bọn họ à?”

“Không phải là không thích, mà là… vô cùng căm ghét.” Minh Tịnh gọi một suất cơm với trứng gà hấp và thịt băm xào, cả hai đều không nóng mấy, ăn được hai miếng liền bỏ đũa xuống mặt bàn.

“Tại sao vậy?” Cao Tiểu Thanh giật mình. “Hai người họ cả ngoại hình lẫn thành tích đều rất tốt, chỉ tính riêng việc ấy thôi đã đủ khiến cho biết bao người để ý rồi. Đấy là còn chưa kể đến chuyện bố của học trưởng Nhan có văn phòng luật sư riêng rất có tiếng ở Thượng Hải. Luật sư thường thường thu nhập năm nào cũng từ trăm vạn trở lên, cậu nói xem nhà anh ấy mỗi năm kiếm được bao nhiêu? Còn học trưởng Nghiêm…” Cao Tiểu Thanh đưa mắt nhìn sang hai bên, hạ giọng thì thào. “Nghe nói phụ thân anh ấy hành tẩu ở Thượng Thư Phòng, cậu có hiểu không?”

“Không hiểu.” Minh Tịnh vốn không có mấy hứng thú với những chuyện chẳng chút liên quan tới mình, cô còn phải tập trung hết ý chí và sức lực để đối chiến Nhan Hạo nữa.

Cao Tiểu Thanh tỏ vẻ bí hiểm, nói: “Chưa biết chừng giờ phút này đang có không ít ám vệ trà trộn trong đống sinh viên trường mình, âm thầm bảo vệ học trưởng Nghiêm cũng nên.”

Minh Tịnh phì cười: “Cậu xem phim cung đấu nhiều quá rồi đấy, ám vệ minh vệ gì hở? Hiện giờ là thế kỷ hai mốt rồi, có phải trước Công Nguyên đâu.”

Cao Tiểu Thanh tuyệt vọng nói: “Làm sao mà cậu đậu được vào Kinh Đại thế?” Cô nàng này ngốc không chỉ có chút thôi đâu.

“Dùng tiền mua đó,” Minh Tịnh vừa nói vừa mở ví ra nhìn nhìn. May quá, vẫn còn đủ qua tạp hóa mua hai cái bánh mì về lấp bụng.

() Dương Giáng: Nữ nhà văn, nhà biên kịch, dịch giả nổi tiếng, vợ của cố nhà văn Tiền Chung Thư.